چکیده:
در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﭼﻬﺎر داﺳﺘﺎن ﺳﻴﺎوش و ﺳﻮداﺑﻪ از ادﺑﻴﺎت اﻳﺮاﻧﻲ، ﻛﻮﻧﺎﻟﻪ و ﺗﻴﺸﻴﺮک ﺷـﻴﺘﺎ از761 ادﺑﻴﺎت ﺧﺘﻨﻲ، ﻳﻮﺳﻒ و زﻟﻴﺨﺎ از ادﺑﻴﺎت ﺳﺎﻣﻲ و ﻓﺪر و ﻫﻴﭙﻮﻟﻴﺖ از ادﺑﻴﺎت ﻏﺮﺑـﻲ ﺑـﺮای ﺗﺤﻠﻴﻞ اﻧﺘﺨﺎب، و ﻣﻄﺎﺑﻖ اﻟﮕﻮی ﺗﺤﻠﻴﻞ رواﻳﻲ ﺗﻮدوروف ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ. در ﻫﺮ ﭼﻬﺎرﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎیادﺑﻲ ﺳﺎل7، ﺷﻤﺎره03 و 92، ﭘﺎﻳﻴﺰ و زﻣﺴﺘﺎن 9831 داﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﻗﻀﻴﻪﻫﺎ و ﮔﺰارهﻫﺎی اﺻﻠﻲ و ﻓﺮﻋﻲ ﻳﻜﺴﺎﻧﻲ ﻣﻲﺗﻮان رﺳﻴﺪ؛ ﻳﻌﻨﻲ ﺗﻤﺎم ﺣﻮادث ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺳﻪ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﭘﻴﺶ ﻣﻲآﻳﺪ و در ﻫﺮ ﭼﻬﺎر داﺳﺘﺎن، زن ﺷﺎه ﺑﻪ ﭘـﺴﺮ دل ﻣـﻲﺑﻨـﺪد وﻟﻲ ﭘﺴﺮ ﺑﻪ ﺷﺎه، وﻓﺎدار ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ و از ﻋﺸﻖ زن ﺳﺮ ﺑﺎز ﻣﻲزﻧﺪ و ﻣﻮرد اﺗﻬﺎم ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴـﺮد و ﺳﺮاﻧﺠﺎم، واﻗﻌﻴﺖ آﺷﻜﺎر ﻣﻲﺷﻮد. ﮔﺰارهﻫﺎی اﻳـﻦ داﺳـﺘﺎﻧﻬﺎ از ﻧﻬـﺎد، ﻛـﺸﺶ و ﺻـﻔﺖ ﻳﻜﺴﺎﻧﻲ ﭘﺪﻳﺪ آﻣﺪه، و در ﻫﺮ ﭼﻬﺎر داﺳﺘﺎن ﻋﻴﻨﺎ ﺗﻜﺮار ﺷﺪه اﺳﺖ؛ ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﺑـﺎ ﺗﻮﭼـﻪ ﺑـﻪ دﻳﺪﮔﺎه ﺗﻮدوروف، وﺟﻮه ﭘﻨﺠﮕﺎﻧﺔ اﺧﺒﺎری، اﻟﺰاﻣﻲ، ﺗﻤﻨﺎﻳﻲ، ﺷﺮﻃﻲ و ﭘـﻴﺶ ﺑـﻴﻦ در اﻳـﻦ ﭼﻬﺎر داﺳﺘﺎن ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ و اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﺮ ﻣـﺸﺎﺑﻬﺖ ﺳـﺎﺧﺘﺎر رواﻳـﻲ داﺳـﺘﺎﻧﻬﺎ ﺗﺄﻛﻴـﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮی ﻣﻲﻛﻨﺪ.
خلاصه ماشینی:
ﺑﺮرﺳﻲ ﭼﻬﺎر داﺳﺘﺎن ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎر رواﻳﻲ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﻈﺮﻳﺔ ﺗﺰوﺗﺎن ﺗﻮدوروف دﻛﺘﺮ ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﻧﺒﻲﻟﻮ اﺳﺘﺎدﻳﺎر زﺑﺎن و ادﺑﻴﺎت ﻓﺎرﺳﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﻗﻢ ﭼﻜﻴﺪه در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﭼﻬﺎر داﺳﺘﺎن ﺳﻴﺎوش و ﺳﻮداﺑﻪ از ادﺑﻴﺎت اﻳﺮاﻧﻲ، ﻛﻮﻧﺎﻟﻪ و ﺗﻴﺸﻴﺮک ﺷـﻴﺘﺎ از761 ادﺑﻴﺎت ﺧﺘﻨﻲ، ﻳﻮﺳﻒ و زﻟﻴﺨﺎ از ادﺑﻴﺎت ﺳﺎﻣﻲ و ﻓﺪر و ﻫﻴﭙﻮﻟﻴﺖ از ادﺑﻴﺎت ﻏﺮﺑـﻲ ﺑـﺮای ﺗﺤﻠﻴﻞ اﻧﺘﺨﺎب، و ﻣﻄﺎﺑﻖ اﻟﮕﻮی ﺗﺤﻠﻴﻞ رواﻳﻲ ﺗﻮدوروف ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ.
در ﻫﺮ ﭼﻬﺎرﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎیادﺑﻲ ﺳﺎل7، ﺷﻤﺎره03 و 92، ﭘﺎﻳﻴﺰ و زﻣﺴﺘﺎن 9831 داﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﻗﻀﻴﻪﻫﺎ و ﮔﺰارهﻫﺎی اﺻﻠﻲ و ﻓﺮﻋﻲ ﻳﻜﺴﺎﻧﻲ ﻣﻲﺗﻮان رﺳﻴﺪ؛ ﻳﻌﻨﻲ ﺗﻤﺎم ﺣﻮادث ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺳﻪ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﭘﻴﺶ ﻣﻲآﻳﺪ و در ﻫﺮ ﭼﻬﺎر داﺳﺘﺎن، زن ﺷﺎه ﺑﻪ ﭘـﺴﺮ دل ﻣـﻲﺑﻨـﺪد وﻟﻲ ﭘﺴﺮ ﺑﻪ ﺷﺎه، وﻓﺎدار ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ و از ﻋﺸﻖ زن ﺳﺮ ﺑﺎز ﻣﻲزﻧﺪ و ﻣﻮرد اﺗﻬﺎم ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴـﺮد و ﺳﺮاﻧﺠﺎم، واﻗﻌﻴﺖ آﺷﻜﺎر ﻣﻲﺷﻮد.
ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد در رواﻳﺖﺷﻨﺎﺳﻲ، ﺟﻮاﻧﺐ ﻣﺨﺘﻠﻒ رواﻳﺖ ﻣـﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﻗـﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد، اﻣﺎ ﺑﺎ وﺟﻮد اﺧﺘﻼفﻧﻈﺮ ﻣﻴﺎن رواﻳﺖﺷﻨﺎﺳﺎن، ﻫـﺪف ﻧﻬـﺎﻳﻲ ﻫﻤـﺔ آﻧﻬـﺎ ﻛـﺸﻒ ﺑﺮرﺳﻲ ﭼﻬﺎر داﺳﺘﺎن ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎر رواﻳﻲ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﻈﺮﻳﻪ ﺗﺰوﺗﺎن ﺗﻮدوروف اﻟﮕﻮی ﺟﺎﻣﻊ رواﻳﺖ اﺳﺖ؛ اﻟﮕﻮﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻫـﻢ ﻧـﺎﻇﺮ ﺑـﺮ ﺻـﻮرت زﺑﺎﻧـﺸﻨﺎﺧﺘﻲ رواﻳﺘﻬـﺎ و ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺻﻴﻒ آﻧﻬﺎ اﺳﺖ و ﻫﻢ رواﺑﻂ اﺷﺨﺎص و ﺷﻜﻞﮔﻴﺮی و ﺑـﻪ ﺛﻤـﺮ رﺳـﻴﺪن رواﻳﺖ را ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﺪ.
ﺗﻮدوروف ﺑﺮای ﻛﺎرﺑﺮدی ﻛﺮدن ﻧﻈﺮ ﺧﻮد اﺑﺘﺪا ﻫﺮ ﺣﻜﺎﻳﺖ را ﺑﻪ ﻳﻚ ﭼﻜﻴـﺪة ﻧﺤـﻮی ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲدﻫﺪ و ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ را روی ﻫﻤﻴﻦ ﭼﻜﻴﺪه اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﺪ؛ ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕـﺮ 571 او ﻫﺮ ﺣﻜﺎﻳﺖ را ﺑﻪ ﻗﻀﻴﻪﻫﺎ و واﺣﺪﻫﺎﻳﻲ ﻛـﺎﻫﺶ ﻣـﻲدﻫـﺪ ﻛـﻪ ﺣـﺪاﻗﻞ از ﻳـﻚ ﺟﻤﻠـﻪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه، و ﺷﺎﻣﻞ ﺷﺨﺼﻴﺘﻬﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ اﺳﻢ ﺧﺎص ﻧﺸﺎن داده ﻣـﻲﺷـﻮد و ﺷـﺎﻣﻞ ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎیادﺑﻲ ﺳﺎل7، ﺷﻤﺎره03 و 92، ﭘﺎﻳﻴﺰ و زﻣﺴﺘﺎن9831 ﺻﻔﺖ ﻳﺎ ﻓﻌﻠﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ از وﻳﮋﮔﻴﻬﺎ و ﻛﻨﺸﻬﺎی رواﻳﺘﻲ ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ.