چکیده:
متنهای پازند از جمله آثار به جای مانده از دورهی میانهی زبان فارسی است. پازند همان آوانویسی متن پهلوی به الفبای اوستایی است. متن «پازند مینوی خرد» از اندرزنامههای دورهی میانه است که متن پهلوی آن در ایران موجود بوده است. این کتاب شامل 62 پرسش و پاسخ است که بین دانا و مینوی خرد مطرح میشود. واژه ی خرد که در مفهوم«خواستن، تدبیر، هدف، پند، هوش، فهم و عقل» بکار رفته است در متن مینوی خرد در مفهوم خرد افزونی، خرد پرهیزگاران، خرد غریزی و خرد همه آگاه آمده است. در این مقاله ابتدا پرسش و پاسخهایی که خرد در آنها بکار رفته است آورده شده، سپس به تجزیه و تحلیل مفهوم آن پرداخته میشود.
خلاصه ماشینی:
"پرسش34،1پرسید دانا از مینو خرد2 که چه مردی را توانگر، و چه مردی را درویش باید به شمار آورد؟ 3 مینوی خرد پاسخ داد4 این مردم را توانگر باید به شمار آورد: 5 یکی آن که به خرد کامل] است[،6 دوم، آن که تندرست است، و بدون ترس زندگی میکند، 7 و سوم، آنکه از آنچه برای او اتفاق افتاده است، خرسند است، 8 و چهارم آنکه بخت از طریق درستکاری، یار اوست، 12 و این چند دسته مردم را باید درویش به شمار آورد:13 یکی آن که خرد ندارد، 14 دوم آن کسی که تندرست نیست، پرسش38،1 پرسید دانا از مینوی خرد2 که کدام نیرو شایستهتر است؟ 3 و از نظر خرد، چه کسی کامل تر است؟ 21 مینوی خرد پاسخ داد22 که به نیرو کسی بایسته تر است، که وقتی او را خشم گیرد، بتواند خشم را بنشاند، و گناه نکند، و خویشتن را آرام کند، 23 و به خرد کسی کامل تر است، که بتواند روان خویش را نجات دهد، پرسش56،1 پرسید دانا از مینوی خرد2 که چرا دانش و کاردانی مینو و گیتی هر دو با هم، به تو پیوسته است؟ 3 مینوی خرد پاسخ داد4 که زیرا از نخست من که «آسن خرد» هستم، از مینوها و گیتیها با اورمزد بودم،5 دادار اورمزد، ایزدان آفریده در مینو و گیتی و دیگر آفریدگان را با نیرو و قدرت و دانایی و کاردانی« آسن خرد» آفرید، و نگه میدارد و اداره میکند،6 و در انتهای فرشگرد(9) ، اهریمن و فرزندانش را میتوان به نیروی خرد بیشتر نابود کرد و از میان برد،7 و سوشیانس(10) با کیخسرو(11) و آنانی که رستاخیز(12) و تن پسین(13) کنند، با نیرو و یاری خرد بهتر میتوانند انجام دهند."