چکیده:
ابن فارض عارف و شاعر بزرگ عربی، نزدیک به چهل سال از عمر خود را به سیر و سلوک عرفانی سپری کرده است. اهتمام وی به شریعت و قرآن کریم و دوری از تعصب در پیروی از سنت پیامبر (ص) و نگاه منصفانه به حقایق، موجب شد تا این عارف سنی مذهب مقام و منزلت ولایی و معنوی اهل بیت (ع) را بطور عام و حضرت علی (ع) را به طور خاص دریابد و در اشعار خود به تبیین آن بپردازد.تعددت مدارس و مناهج النقد الأدبی فی القرن العشرین و دخلت تیارات نقدیة من أوروبا إلی العالم العربی و الإسلامی لنقد آثارهم الأدبیة و الحال أن التراث العربی و الإسلامی غنی فی النقد و قد استخدمت هذه التیارات و المناهج النقدیة فی دراسة الأعمال الأدبیة ، ومن أولئک النقاد الدکاترة زکی مبارک تلمیذ الأدیب طه حسین ،لکن لم یکن کأستاذه الذی رجح کفة الغرب علی کفة التراث ، و فی هذه المقالة نبحث عن آراء زکی مبارک فی النقد الأدبی و فی مسائل عدة تمتبصلة إلی النقد؛ کالوحدة العضویة و قضیة الصدق الفنی و موت المؤلف و الصورة الشعریة و قضیة اللفظ و المعنی و کل هذه الأمور نتطرق إلیها من خلال نقد زکی مبارک لقصیدة «البردة» للبوصیری وقصیدة«نهج البردة»لأحمد شوقی و قد استعان الناقد للحکم علی القصیدتین بأشعار بعض الشعراء وخاصة بقصیدة البارودی،و المنهج المتبع فی هذه المقالة توصیفی-تحلیلی.
خلاصه ماشینی:
"(انصاری، 1383، ص 267) 2- منزلت تأویلی (تفسیری) اهل بیت (ع) شاعر عارف با ژرف اندیشی در قران کریم و احادیث نبوی جلوه هایی از خورشید دانش امام علی (ع) را به مدد بصیرت عرفانی با چشم دل مشاهده و ادراک نموده است و با زیبایی هر چه تمامتر سروده است : و أوضح بالتأویل ما کان مشکلا علی بعلم ناله بالوصیة ( دیوان، ص 58) یعنی: علی (علیه الاسلام) با تأویل، آنچه را از قرآن که پوشیده بود، به وسیله دانشی که با وصیت پیامبر( ص) به اورسیده بود، روشن ساخت.
3 - مقام عرفانی امام علی و اهل بیت (ع) در مورد مقام عرفانی امام (ع) همچون مقام علمیآن حضرت، شاعر بر این باور است که بعد از وجود مقدس پیامبر (ص) بالاترین مقام عرفانی در انحصار حضرت علی(ع) است و امکان دست یابی به آن برای کس دیگری مقدور و ممکن نیست و میگوید: حز بالولا میراث أرفع عارف غذا همه ایثار تأثیر همة (دیوان، ص 38) یعنی: با ولایت و محبت، میراث ارجمند ترین عارفی را به دست آر که کوشش او بر چشم پوشی از تأثیر همت قرار گرفته است."