چکیده:
قدیمی ترین تاریخ ملل تاریخ پزشکی است چرا که بشر از روزی که خود را شناخته با درد همراه و با حوادث رو به رو بوده است.از همان روزی که آدمی در صدد دفع شر و زحمت و درد از خود برآمده است تاریخ طب شروع می شود.در اسلام به علم پزشکی اهمیت بسیار داده شده و پس از علم حلال و حرام،یعنی علم فقه، از شریفترین علم ها به شمار آمده و در حدیث شریف «علم ابدان» در کنار«علم ادیان» قرار گرفته است؛چرا که اگر تن سالم نباشد نمی تواند درباره مبدا جهان بیندیشد و او را ستایش و پرستش کند و از آن جا که تعالیم پیامبر اسلام(ص) افراد را به خیرات و مبرات و انفاق مال در راه خیر هدایت و ارشاد فرموده بدین مناسبت به نظر می رسد طب و طبابت در تمدن اسلامی بیش از سایر علوم پیشرفت داشته است و خوشبختانه نمایندگان بزرگ طب اسلامی بیشتر ایرانی بوده اند و اینان توانستند در دوران تمدن ستارگان قدر اول این آسمان باشند مانند رازی ، اهوازی، ابن سینا و جرجانی(گرگانی).در تاریخ طب اسلامی کسانی که اولین بار جرات آن را پیدا نمودند که بر کتب اساتید یونانی خرده گیری نمایند ایرانیان بوده اند.هدف از این مقاله بررسی نقش مسلمانان و بخصوص شیعیان در دانش پزشکی است که با روش توصیفی ـ تحلیلی و بر اساس منابع کتابخانهای نگاشته می شود
خلاصه ماشینی:
"در اسلام به علم پزشکی اهمیت بسیار داده شده و پس از علم حلال و حرام،یعنی علم فقه، از شریفترین علم ها به شمار آمده و در حدیث شریف «علم ابدان» در کنار«علم ادیان» قرار گرفته است؛چرا که اگر تن سالم نباشد نمی تواند درباره مبدا جهان بیندیشد و او را ستایش و پرستش کند و از آن جا که تعالیم پیامبر اسلام(ص) افراد را به خیرات و مبرات و انفاق مال در راه خیر هدایت و ارشاد فرموده بدین مناسبت به نظر می رسد طب و طبابت در تمدن اسلامی بیش از سایر علوم پیشرفت داشته است و خوشبختانه نمایندگان بزرگ طب اسلامی بیشتر ایرانی بوده اند و اینان توانستند در دوران تمدن ستارگان قدر اول این آسمان باشند مانند رازی ، اهوازی، ابن سینا و جرجانی(گرگانی).
جراحی در اسلام: در کتب طبی اسلامی از عمل جراحی تعبیر به«علاج الحدید» و «الاعمال بالحدید» و «عمل الید» و «صناعه الید» شده است و کلمه «دستکاری» که ترجمه فارسی «عمل الید» است در کتاب های پزشکی اسلامی نیز دیده می شود(ازجمله رهاوی در ادب الطیب،ص 209 وثعالبی در یتیمه الدهر،ج 3، ص366 وجرجانی در اغراض الطیبه، ص474 و در شعر فارسی ازرقی هروی،دیوان، ص21 که گوید: باد خوارزمی چو سنگین دل پزشک درستکار دست پر مسبار دارد آستین پر نیشتر دانشمندان اسلامی اشارات کوتاهی به جراحی هندی و عرب کرده اند ولی عمده ترین منابع این فن از یونان دراختیارمسلمانان قرار گرفته که از مهم ترین آن ها آثار بقراط و جالینوس است."