چکیده:
ﺑﻴﻨﺎﻣﺘﻨﻴﺖ ﻧﺴﻞ اول ﻳﻌﻨﻲ ﻛﺮﻳﺴﺘﻮا و ﺑﺎرت ﺑﺎ ﻧﻈﺮﻳﻪﭘـﺮدازان ﻧـﺴﻞ دوم ﺑـﻪ وﻳـﮋه ژﻧـﻲ و رﻳﻔـﺎﺗﺮ ﮔﺴﺘﺮش ﻳﺎﻓﺖ و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان روﺷﻲ ﺑﺮای ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ادﺑﻲ و ﻫﻨﺮی ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﺷـﺪ؛ ﺳـﭙﺲ ژرار ژﻧﺖ ﺑﺎ ﻃﺮح ﺗﺮاﻣﺘﻨﻴﺖ ﻣﻮﺟﺐ ﺟﻬﺶ ﺑﺰرﮔﻲ در اﻳﻦ ﻋﺮﺻﻪ از ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺷﺪ. ﺗﺮاﻣﺘﻨﻴﺖ ﺑـﻪ اﻧـﻮاع رواﺑﻂ ﻣﻤﻜﻦ و ﻣﻮﺟـﻮد در ﻣﻴـﺎن ﻣﺘﻨﻬـﺎ ﻣـﻲﭘـﺮدازد و ﭘـﻨﺞ ﮔﻮﻧـﻪ دارد: ﺑﻴﻨﺎﻣﺘﻨﻴـﺖ، ﭘﻴﺮاﻣﺘﻨﻴـﺖ، ﻓﺮاﻣﺘﻨﻴﺖ، ﺳﺮﻣﺘﻨﻴﺖ و ﺑﻴﺶﻣﺘﻨﻴﺖ. ﻣﻮﺿﻮع ﮔﻮﻧﻪﺷﻨﺎﺳﻲ ادﺑﻲ- ﻫﻨﺮی از ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﻮرد ﺗﻮﺟـﻪ در ﺗﺮاﻣﺘﻨﻴﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از ﭘﻨﺞ ﻗﺴﻢ آن ﻳﻌﻨﻲ ﺳﺮﻣﺘﻨﻴﺖ ﺑﻪ ﻃﻮر اﻧﺤـﺼﺎری ﺑـﻪ اﻳـﻦ ﻣﻮﺿـﻮعاﺧﺘﺼﺎص ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ. اﻣﺎ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﺑﻴﺶﻣﺘﻨﻴﺖ ﻧﻴﺰ ﺑﺨﺶ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪﺷﻨﺎﺳﻲ وﻳﮋهای 931 ﺑﻪ ﻧﺎم »ﮔﻮﻧﻪﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑﻴﺶﻣﺘﻨﻲ« ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. رواﺑﻂ ﺑﻴﺶﻣﺘﻨﻲ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ راﺑﻄﻪ دو ﻣﺘﻨﻲ ﻣﻲﭘﺮدازد ﻛﻪ وﺟﻮد ﻣﺘﻦ دوم ﺑﻪ ﻣـﺘﻦ اول واﺑـﺴﺘﻪﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎیادﺑﻲ ﺳﺎل9، ﺷﻤﺎره 83، زﻣﺴﺘﺎن 1931 اﺳﺖ. ﮔﻮﻧﻪﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑﻴﺶﻣﺘﻨﻲ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ اﻧﻮاع ﻣﺘﻨﻬﺎﻳﻲ ﻣﻲﭘﺮدازد ﻛﻪ دارای راﺑﻄﻪ ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﮕﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻳﻌﻨﻲ ﻣﺘﻦ دوم از ﻣﺘﻦ اول ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ. در اﻳﻦ راﺑﻄﻪ ژﻧﺖ ﺷﺶ ﮔﻮﻧﻪ اﺻﻠﻲ ﺑﻴﺶﻣﺘﻨـﻲ را از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺑﺎزﻣﻲﺷﻨﺎﺳﺪ : ﭘﺎﺳﺘﻴﺶ، ﺷﺎرژ، ﻓـﻮرژری، ﭘـﺎرودی، ﺗﺮاوﺳﺘﻴـﺴﻤﺎن و ﺗﺮاﻧﺴﭙﻮزﻳـﺴﻮن )ﺟﺎﻳﮕﺸﺖ(. اﻳﻦ ﺷﺶ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻪ دو دﺳﺘﻪ ﺑﺰرگ ﺗﻘﻠﻴﺪی و ﺗﻐﻴﻴﺮی ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮد. ﻣﻘﺎﻟـﻪ ﺣﺎﺿـﺮ ﻣﻲﻛﻮﺷﺪ اﻳﻦ ﻧﻮع ﮔﻮﻧﻪﺷﻨﺎﺳﻲ را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺨﺘﺼﺮ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ. ﮔﻮﻧﻪﺷﻨﺎﺳﻲ ﻳﺎد ﺷﺪه ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ در ﺑﺴﻴﺎری از ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ادﺑﻲ ﺑﻪ وﻳﮋه ادﺑﻴﺎت ﻓﺎرﺳﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺟﺎﻣﻌﺔ ﭘﮋوﻫﺸﻲ اﻳﺮاﻧـﻲ ﻗـﺮار ﮔﻴﺮد.
خلاصه ماشینی:
"ﺑﺮﺧـﻲ ﻧﻴـﺰ 041 ﮔﻮﻧﻪﺷﻨﺎﺳﻲ را ﻳﻜﻲ از ارﻛﺎن ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ اﺟﺘﻨﺎب ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ادﺑﻲ- ﻫﻨﺮی ﻣﻲﭘﻨﺪارﻧﺪ و ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﺎورﻧﺪ ﻛﻪ ﮔﻮﻧﻪﺷﻨﺎﺳﻲ ﻻزﻣﻪ ﻳﻚ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﻧﻈـﺎمﻣﻨـﺪ اﺳـﺖ و ﺑـﺪون اﻳـﻦ دﺳـﺘﻪﺑﻨـﺪی و ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎیادﺑﻲ ﺳﺎل9، ﺷﻤﺎره 83، زﻣﺴﺘﺎن 1931 ﻣﻘﻮﻟﻪﺳﺎزی اﻣﻜﺎن ﺧﻠﻖ، درﻳﺎﻓﺖ و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺴﻴﺎر دﺷـﻮار و ﺣﺘـﻲ ﻏﻴـﺮﻣﻤﻜﻦ ﻣـﻲﺷـﻮد.
ﻳﺎدآور ﻣﻲﺷﻮد ﺑﺮای اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ ﺑﺘﻮاﻧﺪ در ﺣﻮزه ﮔﻮﻧﻪﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑﻴﺶﻣﺘﻨﻲ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ 141 ﻗﺮار ﮔﻴﺮد ﻻزم اﺳﺖ دﺳﺖ ﻛﻢ ﺳﻪ ﺷﺮط اﺻﻠﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ : - ﻣﺘﻨﻲ ﺑﻮدن ﻣﻮﺿﻮع ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎیادﺑﻲ ﺳﺎل9، ﺷﻤﺎره83، زﻣﺴﺘﺎن 1931 - دارا ﺑﻮدن دو ﻳﺎ ﺑﻴﺶ از دو ﻣﺘﻦ - ﻣﺴﻠﻢ داﺷﺘﻦ راﺑﻄﻪ ﭘﻴﺶﻣﺘﻦ و ﺑﻴﺶﻣﺘﻦ در ﺻﻮرت داﺷﺘﻦ اﻳﻦ ﺷﺮوط ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻴﺶﻣﺘﻨﻲ و ﮔﻮﻧﻪﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑـﻴﺶﻣﺘﻨـﻲ ﭘﺮداﺧﺖ.
ﺟﺪول زﻳﺮ ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ اﻳﻦ ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪی اﺳﺖ : ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎیادﺑﻲ ﺳﺎل9، ﺷﻤﺎره 83، زﻣﺴﺘﺎن 1931 ﺑﺪون ﻃﻨﺰ ﻃﻨﺰ: ﭘﺎرودی ﻛﺎرﻛﺮد ﭘﺎﺳﺘﻴﺶ ﭘﺎﺳﺘﻴﺶ ﻃﻨﺰآﻣﻴﺰ ﺗﺮاوﺳﺘﻴﺴﻤﺎن ﭘﺎرودی در ﻣﻌﻨﺎی ﺧﺎص آن ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ ژﻧﺖ ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﺷﺎﺧﺺ ﺧﻮد ﻳﻌﻨﻲ ﻧﻮع ارﺗﺒﺎط ﻣﻴـﺎن ﻣﺘﻨﻬـﺎ ﭘﺮداﺧﺘـﻪاﺳـﺖ.
ﺟﺪول زﻳﺮ ﺑـﺮای ﺑﻴـﺎن اﻳـﻦ ﮔﻮﻧﻪﺷﻨﺎﺳﻲ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ : ﮔﻮﻧﻪﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑﻴﺶﻣﺘﻨﻲ ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﮕﻲ )ﺗﻘﻠﻴﺪ( ﺗﺮاﮔﻮﻧﮕﻲ راﺑﻄﻪ ﭘﺎﺳﺘﻴﺶ ﺷﺎرژ ﺗﺮاوﺳﺘﻴﺴﻤﺎن ﭘﺎرودی ﮔﻮﻧﻪ ﺣﺎل ﻛﻪ ﺳﺨﻦ از ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﮕﻲ و ﺗﺮاﮔﻮﻧﮕﻲ ﺑﻪ ﻣﻴﺎن آﻣﺪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﭘﺮﺳـﺸﻲ ﻛـﻪ ﻣﻄـﺮح ﻣﻲﺷﻮد اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺎﺧﺺ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪی دوﮔﺎﻧﻪای ﭼﻴﺴﺖ؟ در ﭘﺎﺳـﺦ ﻣـﻲﺗـﻮان ﮔﻔﺖ: اﻳﻦ ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪی ﻣﻬﻢ ﺑﺮاﺳﺎس ﺳﺒﻚ ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد.
ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺷﻴﻮه در ﺳﺒﻚ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎیادﺑﻲ ﺳﺎل9، ﺷﻤﺎره 83، زﻣﺴﺘﺎن 1931 ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ اﺳﺖ از آن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺻﻮرﺗﻲ از ﺻﻮر ﺑﻼﻏﻲ ﻳﺎد ﻣﻲﺷـﻮد، اﻣـﺎ ﻫﻨﮕـﺎﻣﻲ ﻛـﻪ ﻣﻨﻈﻮر واﺣﺪی اﺳﺖ ﻛﻪ آﺛﺎر ﻣﺘﻌﺪد ﺑﺎ وﻳﮋﮔﻴﻬﺎی ﺧﺎص را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲﺷﻮد در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﮔﻮﻧﻪ از آن ﻳﺎد ﻣﻲﺷﻮد."