چکیده:
امروزه توجیه وضع و اعمال اکثر تحریم های اقتصادی با داعیه های حفظ حقوق بشر و اجبار به اجرای آن در دولت هدف (هدف وضع تحریم) است. با این همه نگاهی دقیق تر به آثار ناشی از تحریم ها و همچنین موفقیت یا شکست آنها در دستیابی به منظور خود، نمایان می سازد که تحریم ها ابزار مناسبی برای ارتقای حقوق بشر نیستند. این وسیله ناکارآمد، آثار سوئی دارد که می تواند به تنزل حقوق بشر در کشور هدف بینجامد. این اثر غالبا به دلیل وابستگی حقوق بشر به سطح درآمد دولت ها بروز می یابد؛ زیرا یک دولت باید منابع مالی کافی داشته باشد تا بتواند آموزش، بهداشت، اشتغال و سایر هنجار های حقوق بشری را ارتقا دهد. در این میان بدیهی است که تجارت اصلی ترین مسیر و اساسی ترین وسیله برای دست یابی به منابع ثروت است تا بتوانیم وضعیت حقوق بشر را در یک کشور ارتقا دهیم. لذا وقتی تحریم های اقتصادی این مسیر را سد می کند، نمی توان انتظار داشت به اعتلای حقوق بشر بینجامد. با توجه به این مسئله به نظر می رسد به ضوابط حقوق بشری و همچنین ضوابط حقوق رقابت و حقوق اجتماعی، باید از منظری نو نگریست؛ منظری که بتواند محدودیت بر سر راه اعمال تحریم های اقتصادی ایجاد کند.
خلاصه ماشینی:
":١٩٩٥ , (Wallensteen189) به نظر این عده، تحریم هـای مناسـب هرچنـد امکـان اسـتفاده در چهـارچوب سازمان تجارت جهانی را دارنـد، امـا کـارایی آنهـا پـایین اسـت ؛ زیـرا بـرای مثـال نمیتوانند کشوری را مورد تحریم قراردهند که کالایی را با نقض حقوقبشر سـاخته است اما برای مصرف داخلی استفاده میکند و یا به کشور ثالث صادر مـیشـود، در حالی که تحریم های نیمه مناسب و عمومی بهتر میتوانند این هدف را تامین نماینـد.
همین طور اگر بحث از ضرورت و تاثیر شود، باید پرسید آیا روشی مـوثرتر از تحریم های اقتصادی وجود ندارد؟ با توجه بـه اینکـه اقـدامات تجـاری بـرای الـزام حقوقبشر تنها یکی از طرق حمایت از این حقوق است و این نیز در شرایطی است که دولت های در حال توسعه قدرت اقتصادی برای اجرای حقوقبشر و یـا شـکایت در ارگان حل و فصل اختلافات سـازمان تجـارت جهـانی را ندارنـد.
طـرح شـکایت همچنین میتواند در کشور واضع تحریم صورت گیرد و یا در کشور هدف؛ زیرا هر دوی آنها تعهداتی حقوقبشری دارند مخصوصا کشور هدف کـه متعهـد بـه فـراهم ساختن استانداردهای اجتماعی برای شهروندان خود است و این تعهـد نـه تنهـا بـه طور ضمنی در میثاق حقوق اقتصادی -اجتماعی وجود دارد، بلکـه تعهـدی تحـت حقوقبشر عرفی نیز محسوب میشود.
٦. برای ملاحظه بررسی آمـاری تـاثیر افـزایش تولیـد ناخـالص ملـی بـر افـزایش رعایـت استانداردهای حقوقبشری ببینید: Sykes, Alan O, International Trade and Human Righs, An Economic Perspective, Chicago Working Paper, the Law School, the University of Chicago, May 2003, p4,Footnote9."