چکیده:
گستردگی و تنوع فعالیت های بخش خدمات در اقتصاد، در کنار سهم آن از ارزش افزوده و اشتغال اهمیت توجه به این بخش را دو چندان می نماید. مطالعات صورت گرفته توسط سازمان های بین المللی و داخلی، علی رغم سهم بالای بخش خدمات از اشتغال و تولید ناخالص داخلی (GDP)، حکایت از وضعیت نامطلوب این بخش از نقطه نظر بهره وری نیروی انسانی دارد. این مقاله علاوه بر اثبات ادعای فوق در کنار اشاره به روش ها و مشکلات مربوط به اندازه گیری بهره وری در بخش خدمات، علل پایین بودن بهره وری بخش خدمات را از دیدگاه علمی و با استفاده از تکنیک DEA مورد اشاره قرار می دهد. در پایان به راهکارهایی جهت افزایش بهره وری در بخش خدمات و زیر بخش های مربوطه اشاره خواهد شد.
This paper argues productivity growth in Iran’s services sector: issues and measures. Services sectors comprise about 50 percent of GDP and employment in the economy of Iran. For sustainable development of Iran’s service companies، it is important for organizations to deliver services and broaden their examination of productivity from the conventional organization-oriented perspective to a dual organization–customer perspective. Productivity shows whether the activity of an organization is efficient and effective or not. The quality aspect in manufacturing is not gauged because input and output are measured by quantity units and quality remains the same. The quality in service sector is also very important.
Service sector input elements such as materials، machines and energy are not as important as in manufacturing input. The main element in service sector is labor because service sector is more personnel-intensive comparing to manufacturing. Furthermore، in determining productivity of service sector، we must evaluate output and input elements in quantity and quality. Quality of service sector is analyzed in humanistic and technical aspects. Therefore، output consists of a total service offered in terms of quality، and the input includes both tangible and intangible elements.
The analysis of data shows that the productivity in service sector is low as compared to the other economic sectors in Iran. In this context، it is needed to know the productivity increasing limitations in the Iranian service sector and how we can deal with them. To achieve this، productivity analysis is done by using DEA approach.
خلاصه ماشینی:
"چنانچه براساس اطلاعا موجود ناکارایی فعالیتهای خدماتی کشور مورد تأیید قرار گرفت،دلایل بروز این حالت و تدابیر و راهکارهای قابل تجویز جهت تقلیل اثرات نامطلوب آن را ارائه خواهیم نمود تا با این هدف زمینه تحرک و پویایی بیشتر این بخش فراهم گردیده و با افزایش کارایی و بهرهوری فعالیتهای خدماتی جایگاه مناسبتری برای بخش خدمات در عرصه اقتصاد کشور و جهان به دست آید.
از سوی دیگر نامرئی و ماملموس بودن خدمت و مشکلات موجود در مسیر اندازهگیری و برآورد ارزش خدمات،خصوصا خدماتی که مورد مبادله قرار نمیگیرند،نظیر خدمات خانگی (فعالیت زنان خانهدار)،بیانگر این مطلب است که برآوردها و محاسبات صورت گرفته در خصوص اندازه سهم بخش خدمات معمولا کمتر از حد واقع میباشد.
بر این اساس نتایج حاصل از گزارش سازمان بهرهوری آسیایی در سال 2002 در خصوص پایینتر بودن بهرهوری نیروی کار در بخش خدمات کشور مطابق با آمارهای منتشر شده از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران نیز قابل قبول میباشد.
در حقیقت تحولات صورت گرفته در اقتصاد کشور طی سالهای مورد بررسی از منظر شاخصهای بهرهوری چندان مساعد نبوده و بخش خدمات در این میان با مشکلات و مسائل بیشتری مواجه بوده است.
2. حساسیتها و اهمیت ویژه بسیاری از خدمات بهطور معمول پای دولت را به حیطه فعالیت بخش خدمات کشانده است،با این همه افزایش مشارکت بخش تعاونی و خصوصی و در نظر گرفتن مشوقهای مختلف و آمادهسازی زمینههای حضور آنان در بسیاری از فعالیتهای خدماتی که در انحصار دولت بوده و قابل واگذاری میباشد به بهبود وضعیت و رفع موانع ومشکلات موجود آنها کمک نموده و با افزایش فضای رقابت سازنده و تمرکززدایی در ارائه خدمات،به ارتقاء کمی و کیفی خدمات قابل ارائه و در نتیجه بهبود شاخصهای عملکردی منجر خواهد شد."