چکیده:
زندگی انسان و شهر، دارای سیستمی زنده، پیچیده و پویا است. این سیستم در فرایند توسعه جوامع بشری، خاستگاه انواع و اقسام تحولات بوده است. با وقوع انقلاب انفورماتیک (فناوری اطلاعات) تغییراتی در این پرتو به وقوع پیوسته و تحولات عمیقی در جامعه و حوزه شهری پدیدار شده؛ به طوری که با پشت سرگذاشتن شیوههای سنتی زندگی، ارتباط تنگاتنگی میان تکنولوژی و ابعاد مختلف شهر و زندگی انسان ایجاد شده است. با ایجاد شکل جدیدی از حیات شهری در کنار شهر واقعی، مفهوم شهر مجازی مطرح شده که با به کارگرفتن موضوعات مربوط به مسایل الکترونیکی، شهرهای الکترونیک شکل گرفته است.امروزه شهر الکترونیک با تکیه بر توانمندی سامانههای اطلاعات و کمرنگتر شدن مرزهای سنتی اهمیت زیادی پیدا میکند. البته باید مد نظر داشت که این پدیده نیز دارای تبعات مثبت و منفی مربوط به خود است؛ اما واقعیت آن است که کشورهای مختلف در ایجاد شهر الکترونیک و دولت الکترونیک و به تبع آن شهروند الکترونیک گامهای اساسی برداشتهاند.از طرفی، دیدگاه شهر الکترونیک با خلق فضاهای مجازی و بهرهمندی از پیشرفتهای مرتبط با فناوری اطلاعات به طور روز افزونی مورد توجه نظریهپردازان و مدیران شهری است. این مقاله تحقیقی بر آن است تا با روش توصیفیـ تحلیلی و شیوه جمعآوری اطلاعات به روش کتابخانهای، به تبیین شهر الکترونیک و مفاهیم مربوطه و ضرورت ایجاد آن بپردازد و نهایتا با نتیجهگیری از ضرورت ایجاد شهر الکترونیک در ایران، راهکارهایی ارایه کند.
خلاصه ماشینی:
"تبیین مفهوم شهر الکترونیک شهر الکترونیک، شهری است که اجرای اکثر فعالیتهای آن از طریق امکانات مبتنی بر اینترنت و سیستمهای الکترونیک به منظور دستیابی به اطلاعات مختلف مورد نیاز، به صورت شبانهروزی، به شیوهای با ثبات، قابل اطمینان، امن و محرمانه انجام میپذیرد؛ لذا بسیاری از کارهای روزمره با کامپیوتر شخصی و با اتصال به شبکه جهانی اینترنت قابل انجام است (جلالی، 1382 الف : 47).
شهر الکترونیک، یک مدل شهری یا همان سیستم اطلاعات جغرافیایی3 سنتی نیست؛ به این دلیل که اینها نه تنها دسترسی برای عموم ندارد، بلکه به وسیلة بسیاری از کاربردهای پردازش اطلاعات نیز تعریف نشده و تنها به منظور کمک به مدیریت شهری و هموارتر شدن بسیاری عملکردهای شهری به وجود آمده است؛ اما همة موارد توضیحی مثل مدلهای شهری، «GIS» و بازیها میتوانند به گونهای با شهر الکترونیک مرتبط باشد (Cowan, 2005: 110).
شهروند الکترونیک18 کسی است که از حداقل دانش دربارة فناوری اطلاعات و ارتباطات برخوردار باشد؛ توانایی برقراری ارتباط با اینترنت و ارسال و دریافت پیامهای الکترونیک از طریق پست الکترونیکی را دارد و کالاها و خدمات مورد نیاز خود را در عین آگاهی از آسیبهای اینترنتی، از طریق شبکه اینترنتی انجام میدهد (سرفرازی و معمارزاده، 1386: 6)؛ (تصویر 1).
ضرورت ایجاد شهر الکترونیک در ایران اگر بگوییم بهترین بستر برای توسعه فناوری اطلاعات، شهر الکترونیک، بهترین جایگاه را در کشور ما دارد سخن گزافی به میان نیامده است.
با همه این اوصاف، هدف اصلی شهر الکترونیک، ارایه خدمات بهتر با هزینه کمتر و اثربخشی بیشتر است که در نتیجه مشارکت بیشتر مردم در امور شهری را نیز در پی دارد."