چکیده:
صدورمعجزه ازناحیهمعصومان ،یکی ازمهترین مباحث کلامی درموضـوع امامـت است که نمونه های بسیاری ازآن درمنابع روایی امامیه گـزارش شـده اسـت . البتـه برخـی همچون معتزله ،معجزه رتنهامختص انبیادانسته و امامت ربدون صدورمعجزه نیز جـایز دانستندباتوجه به اهمیـت اعجـازدرمباحـث امامـت ازیـک سـو، صـدوربسـیاری از معجزه ها ازناحیهمعصومان از سوی دیگر ونظـربـه دوران امامـت امـام رضـا(ع ) وتعـدد معجزه های ایشان ،درنوشتار حاضر، اصول حاک برمعجزه های امـام رضـا(ع ) وگونـه هـای اعجاز ایشان درمیراث روایی امامیه بررسی وتحلیل میشود. خبردادن ازمافیالضمیر،آینده و امور غیبی، علم به انـواع زبـان هـا و زبـان حیوانـات ، استجابت دعا، شفابخشی، طیالارض ،معرفت حیوانات به امام ،آمدن به خواب برخی مردم وتوصیهآنها، دستیابی به گنج های زمین و عرضه عمال بـه ایشـان ازمهـتـرین مصـادیق اعجازدر سیرة امام رضا(ع ) است .
خلاصه ماشینی:
شیخ صدوق (٣٨١ق ) بـه اسـناد خویش از ابوبصیر روایت کرده که گوید: به امام صادق (ع ) عرض کردم : به چه علتی خداوند به انبیا و رسـولانش و نیـز به شما معجزه عطا کرده است ؟ حضرت فرمود: به این علت که دلیلی بـر صـدق آورندة آن باشد و معجزه نشانه ای الهی است که خداوند آن را جز به انبیا، رسولانش و حجت هایش به کسی عطا نمیکند کـه بـه واسـطۀ آن صـدق راسـتگو از دروغ دروغ گو مشخص شود (صدوق ، بی تا، ج ١: ١٢٢).
١. منابع روایت ها روایت های بیانگر معجزه های امام رضا(ع ) غالبا از مصادر متقـدم امامیـه نقـل شـده کـه مهم ترین آنها عبارت است از: الکافی، رجال الکشی، عیون اخبارالرضا، ،الارشاد، الغیبـه ، اعـلام الـوری، الخرائج ، المناقب ،کشف الغمه و عیون المعجزات ، کتاب الدلائل حمیری و در کنار ایـن مصـادر، سـه منبع اثبات الهداه بالنصوص والمعجزات نوشتۀ شیخ حر عاملی ؛ مدینه معاجز الائمه الاثنـی عشـر و دلائل الحجج علیالبشر نوشتۀ سید هاشم بحرانی وبحارالانوار نوشتۀ علامـه مجلسـی کـه هـر کدام میزان درخور توجهی از این روایت ها را از منابع متقدم نقل کرده اند.
در دست نامـه ای از حضرت داشت که همۀ مسائل وشا را پاسخ داده بود کـه وشـا در ایـن موقـع بـه امامت ایشان یقین پیدا کرد و مـذهب واقفـه را تـرک کـرد (صـدوق ، ١٣٧٨ق ، ج ٢: ٢٢٩-٢٢٨؛ مجلسی ، ١٤٠٤ق ، ج ٤٩: ٤٤؛ بـرای مطالعـۀ بیشـتر رک : صـفار، ١٤٠٤ق : ٢٣٩؛ صــدوق ، ١٣٧٨ق ، ج ٢: ٢٠٤، ٢٠٨، ٢١٢-٢١١ و ٢١٩؛ ابــن حمــزه ، ١٤١٩ق : ٤٧٧-٤٧٦؛ کشی ، ١٣٤٨: ٥٤٧ و ٥٩٤؛ طبرسی ، بی تا: ٣٢٢؛ کلینـی رازی ، ١٣٦٥، ج ١: ٣٥٥؛ مفید، ١٤١٣ق ، الف : ٨٥-٨٤؛ قطب راوندی ، ١٤٠٩ق ، ج ١: ٣٦١-٣٦٠).