چکیده:
: با تأمل در روایات معصومان : و تصریحات دانشمندان اسلامی، میتوان حدیث را به گونههای: عام و خاص؛ مطلق و مقید؛ مجمل و مبین؛ ناسخ و منسوخ؛ محکم و متشابه؛ منطوق و مفهوم؛ نص، ظاهر و موول تقسیم کرد. از این میان، سه قسم عام و خاص، ناسخ و منسوخ و محکم و متشابه به احادیثی از معصومان: استناد دارند و سایر اقسام را محققان فریقین با تفحص در انواع احادیث ارائه کردهاند. افزون بر اینها اقسام دیگری نیز از احادیث مانند احادیث تقیهای و روایاتی مشتمل بر معانی غیرحقیقی وجود دارند که جداکردن آنها از سایر روایات، از جنبه «دلالت» نیست؛ زیرا در برابر آنها احادیث صریح دیگری وجود دارد که نشان میدهد مراد معصومان: چیزدیگری غیر از ظاهر آنهاست و از اینرو، ما آنها را در این تقسیمبندی ننهادهایم.
خلاصه ماشینی:
"قال: «إن الحدیث ینسخ کما ینسخ القرآن» (کلینی، ج 1، ص 64) محمدبن مسلم میگوید به امام صادق7 عرض کردم: چگونه است که اقوامی احادیثی را از فلان و فلان از رسول الله9 نقل میکنند در حالیکه متهم به کذب نیستند و از شما خلاف آن میرسد، فرمود: حدیث نیز مانند آیه نسخ میگردد.
3. خاص در جهت تبیین عام، مقید در جهت تبیین مطلق، مبین در جهت تبیین مجمل و محکم در جهت تبیین متشابه قرار دارد؛ حال آنکه ناسخ در جهت کنار گذاشتن منسوخ حرکت میکند؛ چنانکه دیگر نباید به حدیث منسوخ عمل کرد و حدیث ناسخ در حقیقت، جایگزین حدیث منسوخ میگردد؛ با این همه منطوق و مفهوم در یک روایت مصداق مییابند در عین آنکه روایاتی وجود دارند که «مفهوم» ندارند، اما سه اصطلاح نص، ظاهر و موول حالات گوناگون ظهور معنا از روایاتند و به صورت مستقل مطرحند و باید به وسیله قرائن به نص، ظاهر یا موول بودن حدیث پیبرد و این سه اصطلاح مبین یکدیگر نیستند.
5. علمای اهلسنت ضمن بیان وجود روایات محکم در منابع حدیثی، متعرض روایات متشابه نشدهاند؛ در عین حال، وقوع نسخ در روایات را پذیرفتهاند و از اینرو به معرفی روایات ناسخ و منسوخ نیز پرداختهاند؛ حال آنکه علمای شیعه با استفاده از روایات معصومان :، هر هفت قسم از احادیث از جنبه دلالت را معرفی کردهاند."