چکیده:
حدیث «لا تسبوا الدهر فإن الله هو الدهر» یکی از احادیث متشابه است که در منابع معتبر اهل سنت، مانند صحیحین، روایت شده؛ اما در منابع شیعه، صرفا جهت تبیین و تحلیل آمده و سندی برای آن از سوی محدثان شیعه نقل نشده است. البته روایاتی شبیه به آن در منابع شیعی قابل ملاحظه است. همین روایات، کمک شایانی در فهم معنای حدیث مورد نظر می‌کند. با توجه به آیات قرآن و آموزه‌های معصومان :، مقصود از این حدیث، آن است که امور عالم تکوین را که همگی تحت قدرت خدا قرار دارد، نباید به غیر او نسبت داد.
خلاصه ماشینی:
"مسلم‌بن حجاج نیز با دو سند و متن این حدیث را نقل کرده است: «حدثنا قتیبة، حدثنا المغیرة بن عبدالرحمن، عن أبی الزناد، عن الأعرج، عن أبیهریرة، أن رسول الله 9 قال: لا یقولن أحدکم یا خیبة الدهر فإن الله هو الدهر.
با توجه به مطالب بیان شده، چه وجهی برای این قبیل روایات می‌توان مطرح کرد؟ در تبیین حدیث «لا تسبوا الدهر فإن الله هو الدهر»، ملاحظه شد که نهی از دشنام دادن به روزگار از آن روست که اموری را که به قدرت خدا وابسته است، نباید به غیر او نسبت داد؛ اما اگر در عبارتی، کلمه «دهر» به کار رود و مقصود از آن فاعل عالم تشریع، یعنی انسانها باشد، مذمت دهر و روزگار جایز است؛ زیرا فاعل اعمال قبیح انسانها، خدا نیست[5] ؛ بنابراین می‌توان مجازا به جای مردم یک روزگار، گفت : روزگار؛ چنان‌که در قرآن کریم، از قول برادران یوسف 7 آمده است: «و اسأل القریة التی کنا فیها» (یوسف (12) / 82) یعنی: «از آن شهر که در آن بودیم سوال کن.
5. نتیجه‌گیری بهترین وجهی که می‌توان برای حدیث" لا تسبوا الدهر فإن الله هو الدهر" بیان کرد، این است که رسول اکرم 9 از آن رو مسلمانان را از دشنام دادن به روزگار نهی کرده‌اند که مصایب و بلایایی که سبب این ناسزاگویی می‌شده، به اراده خداوند بوده است و با انتساب این امور به روزگار، قدرت و سلطه خداوند بر عالم انکار می‌شده است؛ علاوه بر آنکه دشنام به فاعل این کارها، متوجه خدای متعال و توهین به ساحت مقدس اوست؛ زیرا روزگار نقشی در این امور ندارد."
(
, 
, 
)
