چکیده:
اسکندر مقدونی، یکی از چهره های تاریخ ساز و اثرگذار در تاریخ و تمدن بشر بوده است. جای شگفتی است که درباره هیچ شخصیت اسطوره ای و تاریخی تاکنون به اندازه اسکندر اثر مستقل به زبان فارسی تالیف نشده است؛ افزون بر بسیاری از متون تاریخی که به گونه ای مفصل درباره زندگی و شخصیت اسکندر سخن گفته اند، در هشت اثر به صورت نظم یا نثر به داستان زندگی اسکندر پرداخته شده است، از این تعداد سه اثر به نثر نگاشته شده و پنج اثر در قالب شعر سروده شده است. از آن جا که پژوهش های صورت گرفته تا کنون بیشتر در پیوند با شخصیت اسکندر در آثار منظوم؛ بویژه شاهنامه و اسکندرنامه نظامی بوده و به آثار منثور در این باره توجهی نشده است، در این پژوهش کوشش شده، برای شناخت دقیق تر و جزیی تر چهره افسانه ای اسکندر رفتار، گفتار و کردار اسکندر و هم چنین دیدگاه های مولفان آثار پدیده آمده درباره اسکندر (داستان اسکندر در شاهنامه، اسکندرنامه نظامی، آیینه اسکندری، خردنامه اسکندری و اسکندرنامه به روایت کالیستنس، داستان اسکندر در داراب نامه و اسکندرنامه منوچهرحکیم) بررسی و تحلیل شود و مطالب در سه بخش زیر دسته بندی شده است: الف) نام، نسب و نژاد ب) شخصیت و خلق و خو ج) لشکرکشی ها و دشمنان اسکندر.
در این بخش ها تفاوت ها و شباهت های آثار یادشده درباره اسکندر نیز بررسی می شود. گفتنی است، در آغاز هر بخش برای آگاهی بیشتر به کوتاهی مطالب تاریخی نیز درباره هر موضوع ارائه خواهد شد و در پایان دلایل توجه فراوان به اسکندر در زبان و ادبیات فارسی بررسی می شود.
Undoubtedly، Macedonian Alexander is one of the history makers and effective miens in the history and civilization of human being. It is surprising that independent works on Alexander in Persian literature are much more than any other historical or mythical figure. In addition to many historical texts which are talking about Alexander،s life and personality in detail، eight works have been written in prose and verse about the story of Alexander،s life. Three of them have been written in prose and five of them have been written in verse. There is no attention to prose works in this regard because researches in this field have been on verse works especially in Alexander’snameh and Shahnameh. In this study، we try to study and analyze the Alexander،s story in Shahnameh، Nezami،s Alexander،snameh، Alexanderian mirror، Kheradnameh of Alexander and Alexander،snameh which was narrated by Kalistence، the story of Alexander in Darabnameh and Alexander،snameh of Manuchehr Hakim in order to recognize mythical and legendary mien of Alexander،s behavior، speech، and deed as well as the authors، views in these works thoroughly and carefully.
This study consists of three sections: (A) name، race، and lineage (B) personality and manner (C) Alexander،s military expeditions and his enemies.
In these sections، we will also study the differences and similarities of the mentioned works about Alexander. It must be said that in the beginning of each part، we will offer the historical issues about each subject briefly to make the readers more familiar with these issues. And in the last part، we will study the reasons of frequent regard and notice of Alexander in Persian literature and language.
خلاصه ماشینی:
٣ ـ اخلاق پاسداری با رجوع به منابع اسلامی و مرجع ، تعریفی از عنوان اخلاق پاسداری بیان نشده است ؛ اما با دقت در تعاریف واژه های اخلاق و پاسداری و رجوع به منابع اسلامی میتوان این گونه برداشت کرد که اخلاق پاسداری به مجموعه ای از بایدها و نبایدهایی گفته می شود که آموزه های اسلام در اجرای وظیفه و مسئولیتی که انسان برعهده میگیرد به انجام دادن یا دوری از آنها دستورداده است ؛ به بیان دیگر رفتار فرد پاسدار در مسئولیت پاسداری از دین ـ به عنوان مسئولیت و وظیفه ـ آن گونه که مطابق با آموزه های قرآن و روایات ائمه دین علیهم السلام باشد، تحت عنوان اخلاق پاسداری قرار میگیرد؛ از جمله این آموزه ها میتوان به معیارها و ویژگیهایی نظیر عمل مخلصانه ، ولایت محوری ، ایثار و شهادت طلبی ، بصیرت و ایمان، معنویت افزایی ، مردمداری ، مسئولیت پذیری ، دنیاگریزی و آخرتگرایی ، عمل مجاهدانه ، نظم و انضباط ، دشمن شناسی، محاسبه و مراقبه نفس (خودارزیابی )، تحرک و چالاکی و...
متخلق شدن به اخلاق حسنه الهی و رعایت دستور دینی لازمه ضروری برای تبلیغ وگسترش آموزه های حیات بخش اسلام است ؛ شخصی که در جایگاه پاسداری از انقلاب و اسلام قرار می گیرد و وظیفه نگهداری ، صیانت و تبلیغ آن را برعهده میگیرد، باید بیشتر و بیشتر به این مهم توجه کند و به اخلاق اسلامی هم در گفتار وهم در کردار جامه عمل بپوشاند.