مطالعه تطبیقی رابطه نظم در جامعه و پیشرفت علمی مقاله

پیشرفت علمی فرایند مستمر رشد تولیدات علمی و ارتقاء توان به‌کارگیری آن‌ها در سطح خرد و کلان، به منظور پیشرفت جامعه و اعضای آن است؛ و نظم در جامعه وضعیتی است که ایفای نقش‌های اجتماعی در سطح خرد و هماهنگی و همسویی نهادهای اجتماعی در سطح کلان منجر به ایجاد و حفظ تعادل در نظام اجتماعی و پاسخگویی به نیازها در مطلوبترین شرایط می-گردد. در این مقاله، نظم در کشورهای مختلف جهان و میزان پیشرفت علمی آن‌ها و رابطة بین آن‌ها بررسی شده است. یافته‌های پژوهش حاضر، بیانگر آن است که: 1-همبستگی بین نظم در جامعه و پیشرفت علمی (r=+0/56) است. 2- به دلیل آنکه نهاد علم از کارکرد تغییرآوری و نظم‌آفرینی برخوردار است، تاثیرگذاری آن بر پیشرفت علمی تقریبا سه برابر تاثیر پیشرفت علمی بر نظم در جامعه است و به ازای یک واحد افزایش پیشرفت علمی 057/1 واحد نظم در جامعه افزایش می‌یابد.3- تولیدات علمی و محصول آن یعنی فناوری، بیشترین و سریعترین تاثیر را در نهاد اقتصاد می‌گذارد به طور کلی به ازای یک واحد افزایش در نظم اقتصادی، پیشرفت علمی با 31/0 واحد افزایش همراه بوده است. 4- الگوی نظم کامل یعنی برخورداری از رشد حداکثری و هماهنگی حداکثری، در شاخص‌های نظم و پیشرفت علمی، در هر یک از گروه کشورهای توسعه یافته، توسعه متوسط و در حال توسعه با یکدیگر انطباق دارند و بیانگر آن است که هماهنگی و تناسب رشد در شاخص‌های مختلف برای دستیابی به توسعه ضروری است که باید به آن توجه نمود. 5-برای پیشگیری اختلالات ناشی از پیشرفت علمی، نهادگرایی علمی در دو سطح خرد و کلان لازم است. این پژوهش با روش تطبیقی عرضی- ملی با استفاده از داده‌های بین المللی دربارة 160 تا 233 کشور انجام شده است. نتایج از تحلیل همبستگی‌های ساده و چند متغیری داده ها حاصل شده و برازش مدل نظری و داده‌‌ها با استفاده از معادلة ساختاری بررسی شده‌اند.

Scientific progress is an ongoing process of growth in scientific output and fir enhancing the potential in its use and application at the micro and macro levels in order to improve society and its members. Order in society is a situation where playing social roles at the micro level and coordination and alignment of social institutions at the macro level can lead to creating and maintaining a balance in social systems and addressing social needs in the most desirable ways. This paper focuses on social order in different countries and the rate of scientific progress and the relationship between them. The results of this study indicate that: 1- There is a correlation between order in society and scientific progress (r = +0 / 56). 2- Science as an institution has a great potential for change and order has an outstanding influence on scientific progress which is almost three times more than that of scientific progress on order in society. An increase of one unit in scientific progress results in 1.057 increase of order in society.3- Scientific production and its output, namely technology have the largest and quickest impact on the institution of the economy. Increasing one unit of economic order, scientific progress will only increase by 0.31 units. 4- A complete order model which entails enjoying maximum growth and maximum coordination in order as indicators of scientific progress are consistent with each other in each group of countries, whether developed, semideveloped or developing ones. It also implies that consistency and appropriateness of various growth factors are essential to achieve development which is worth considering in any analysis. 5- To prevent disorders in scientific progress, scientifically oriented institutions are required at both the micro and macro levels. In terms of research methodology the research has been carried out through comparative cross–national methods and international data extracted from 160 to 233 countries. The research findings are obtained through simple correlation analysis and multivariate data and fitting the theoretical model and data were carried out using structural equation.

مطالعۀ تطبیقی رابطۀ نظم در جامعه و پیشرفت علمی داود پرچمی1 استادیار جامعه‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی (تاریخ دریافت 1389/3/25،تاریخ پذیرش 1390/10/6) چکیده: پیشیرفت علمی فرایند مستمر رشد تولیدات علمی و ارتقاء توان به‌کارگیری آن‌ها در سطح خرد و کلان،به منظور پیشرفت جامعه و اعضای آن است؛و نظم در جامعه وضعیتی است که ایفای نقش‌های اجتماعی در سطح خرد و هماهنگی و همسویی نهادهای اجتماعی در سطح کلان منجر به ایجاد و حفظ تعادل در نظام اجتماعی و پاسخگویی به نیازها در مطلوبترین شرایط می‌گردد. نظام اجتماعی در ابعاد گوناگون اقتصادی،فرهنگی،اجتماعی و سیاسی در یک نظم پویا امکان رشد و شکوفایی نهاد علم را میسر می‌کند؛به عبارت دیگر اگر در شرایط متعادل هریک از اجزای نظام اجتماعی نقش خود را به درستی ایفا کنند،در سطح خرد رشد اندیشۀ خلا در میان آحاد جامعه و توسعۀ علمی را در سطح کلان میسر می‌سازند (چلبی،1384:19). می‌توان نتیجه گرفت نظم اجتماعی هنگامی حاصل می‌شود که اولا عناصر درون یک نهاد انتظارات متناسب با موقعیت‌هایشان را،که همان ایفای نقش است،برآورده نمایند ثانیا نقش‌های افراد در درون نهادهای مختلف باهم هماهنگ باشند،تا نهایتا نظام اجتماعی که خود متشکل از نهادهای اجتماعی است و تحت این شرایط به وظایفشان به‌طور کامل عمل می‌نمایند،به تعادل دست یابد. او معتقد است که زندگی اجتماعی بین نیروهایی که نظم اجتماعی را محافظت می‌کنند و نیروهایی که بی‌نظمی و تغییر را تولید می‌کنند تقسیم شده است،اما باید شرایطی فراهم شود که برای حفظ جامعه به مقدار لازم نظم وجود داشته باشد. در این پژوهش با استفاده از داده‌های کمی بین المللی کشورهای جهان،به بررسی چگونگی و رابطۀ نظم در جامعه و پیشرفت علمی پرداخته شده است.