چکیده:
جایگاه ارزشمند و اثربخش قوانین مرتبط با مالکیت فکری و معنوی در آثار و محصولات و دستاورد های هنری در هر کشور رهیافتی برکنترل، نظارت و مدیریت ارزش های آثار هنری ملی محسوب می شود. حقوق کپی رایت در جامعه و بین صاحبان اندیشه و عمل، ناظر به حمایت از آثار خلاقانه، بدیع و اصیل ادبی و هنری است. لازم است حمایت از آثار ادبی و هنری مشروط بدون تشریفات خاص و ثبت رسمی اثر به محض خلق، ارائه و اظهار، مورد توجه قرارگیرد. آنچه مورد عنایت عالمان و هنروران حوزه تفکر و هنر بوده و هست، حقوق مولف و ارزش تالیف در آثار هنری به رغم تعاریف و قوانین متعدد است و در جریان اجرائیات، آنچنان که باید شفاف و عاری از ابهام نیست. اصول و روش های اعمال قانون درباره مالکیت اثر هنری که بخش از آن به تعریف اثر هنری و پیچیدگی های فرآیند تولید آن برمی گردد. در خصوص آثار عمومی نظیر نقاشی دیواری این ابهام بیشتر و بلکه دو چندان می شود. نکته پوشیده ای که می تواند در اطلاق قوانین مربوط به آثار نقاشی و متعاقب آن به آثار نقاشی دیواری ایجاد اشکال کند، سازوکار تولید اثر و تعدد عاملان تولید آن است. غالبان تولید آثار دیوارنگاری به طور کلی مبتنی بر سفارش و درخواست از سوی نهادها و اشخاص حقوقی است و نحوه خلق و تولید این آثار از طریق تعامل بین عوامل اشاره شده وقوع می یابد. مالکیت مادی و معنوی این آثار در صورت عدم تصریح در قراردادها و توافقنامه ها، نامشخص و مبهم خواهد بود و در آینده نیز موجب اختلافات متعدد خواهد شد. در کشور ما بنیان های شرعی، حقوقی و اخلاقی این حق مورد بحث های عالمانه قرار گرفته است، ولی نتایج این مباحث هر چه باشد، لزوم رعایت قوانین و مقررات مصوب از سوی نهادهای قانونی، راهکار اصلی برای دستورالعمل هایی است، که اداره نظام اجتماعی بر آن مبتنی است. جهت گسترش و ثمربخشی رشته دیوارنگاری، لازم است ضمن بررسی ظرفیت ها و قابلیت های این رشته هنری، نارسایی ها و کاستی های آن نیز مورد توجه قرارگیرد. بررسی کمبودها و نارسایی های موجود در رشته نقاشی عمومی و تلاش در مسیر شکوفایی رشته ی کاربردی و نوپدید دیوارنگاری می تواند ضمن معرفی افق های قابل تحقق برای این رشته، هدف گذاری های گسترده تری را برای توسعه و کاربرد آن در جامعه هنری و طراحی شهری به ارمغان آورد. نگاه جامع و مطلوب به هنر دیوارنگاری، نیازمند توجه درخور و شایسته به همه عوامل فنی، فرهنگی، اجتماعی، علمی و هنری موجود در آن است. دیوارنگاری ایرانی میراث دار چند هزار سال تجربه زیبایی شناختی ایرانیان است که بر زمینه ای از آموزه های استاد به شاگرد و ارتقای خلاقیت به تکاملی شگرف و کم نظیر دست یافت. طرح ها، فناوری ها، حوزه ها، مدل ها و روش های اجرای دیوارنگاری،کاربردهای متفاوت و ذینفعان متعدد در کشور دارد. ذکر نکته های دقیق تفکر محور و توجه به جنبه های نظری دیوارنگاری می تواند کارآیی این هنر را به شکلی عمیقتر و غنیتر محقق کند و با جذب نخبگان هنری در این رشته کاربردی، راه های بازآفرینی و باز تولید این هنر جهانی را گشوده و پشتوانه ای برای هویت بخشی به تربیت فرهنگی و هنری نسل معاصر باشد.
خلاصه ماشینی:
"دیوارنگاری، مالکیت فکری و معنوی، آثار هنری، حقوق، مدیریت ارزش ج : توجه به محتوای رسانهای دیوارنگاری و جایگاه آن در نظام ارتباطی -1 بررسی جایگاه دیوارنگاری در نظام ارتباطات اجتماعی و تبیین روشهای موثر استفاده از قابلیتهای ارتباطی و پیامرسانی نقاشیدیواری -2 بررسی و تقویت کارآیی نقاشی دیواری در ایجاد گفتمانهای اجتماعی، فرهنگی و هنری -3 بررسی و معرفی توانمندیهای هنر نقاشیدیواری در تقویت هنجارهای اجتماعی، ایجاد الگوهای فرهنگی و ثبت ارزشهای اجتماعی دینی و ملی -4 مطالعه علمی درباره کیفیت و کمیت نقاشیدیواری بهعنوان یک رسانه با شاخصها و معیارهای علوم ارتباطات -5 بررسی و ارائه پیشنهاد نحوه و روش گسترش دیوارنگاری در عرصه عمومی بهعنوان یک هنر مردمی برای بیان آراء عموم مردم از طریق آن.
حقوق مادی آثار هنری (نظیر نقاشیهایدیواری) که در نتیجه سفارش پدیدمیآیند (بهجز پاداش و جایزه نقدی و امتیازاتی که در مسابقات علمی و هنری و ادبی طبق شرایط مسابقه، به آثار مورد حمایت این قانون و موضوع این ماده تعلقمیگیرد) تا سی سال از تاریخ پدیدآمدن اثر، متعلق بهسفارشدهنده است مگر آنکه برای مدت کمتر یا ترتیب محدودتری توافق شده باشد (ماده 13).
از محتوای این ماده میتوان استفادهکرد که هنرمند دیوارنگار نیز میتواند بهمحض مشاهده هرگونه اقدام تخریبی، تهدیدی یا مخدوشکننده اثرش که نوعی تحریف اثر، شهرت هنری شخص نقاش یا شخصیت حقوقی نهاد سفارشدهنده باشد، نسبت بهجلوگیری از آن در دادگاه اقامه دعوا نماید و براساس حکم قضایی که میتواند در ابتدای امر تنها قرار دستور موقت مبنی بر منع اقدام یا تامین خواسته وی (که همان حفظ اثر در برابر اقدامات تخریبی است) باشد، از مراجع ذیربط درخواست احیا و مرمت دیوارنگاشته تخریب شده را بنماید."