چکیده:
در این پژوهش ، چهـار مـتن را از میـان نثرهـای قاجـار بـدین شـرح برگزیـده ایـم : ناسخ التواریخ اثر محمدتقی لسان الملک سپهر، مسـالک المحسـنین اثـر عبـدالرحیم تبریزی ، مجمع الفصحا اثر رضاقلیخان هدایت و هزار و یک شب ترجمه عبـداللطیف تسوجی تبریزی . سپس در آنها مهـم تـرین اشـکال هـای نگارشـی و ویرایشـی را در حوزه های فعل ، نشانه های جمـع ، واژه هـا و ترکیبـات ، قیـد، حـروف ، مصـدر، صـفت بررسی کرده ایم و ادامه آنها را در نثر فارسی امروز نشان داده ایم . در پایان ، مهم ترین مشکلات نگارشی نثر قاجار و ادامه آنها را در نثر فارسی امروز در حوزه های یادشـده دسته بنـدی کـرده ایـم . فرضـیه تحقیـق آن اسـت کـه نثـر دوران قاجـار، در عـین ارزشمندی ، مشکلات نگارشی و ویرایشی درخور توجهی دارد و ادامه این مسـائل را در نثر فارسی امروز نیز به روشنی می توان دید. هدف ما از ایـن پـژوهش ، آن اسـت که مشکلات نگارشی و ویرایشی را در نثر فارسی امروز، ریشه یـابی و نویسـندگان را متوجه آنها کنیم تا اجازه ندهند این مسائل به نوشته هایشان راه یابد.
خلاصه ماشینی:
از سـوی دیگـر، دربارة موضوع مورد بحث در این مقاله ـ یعنی تأثیرگذاری نثر قاجـار بـر شـیوة نگـارش فارسی امروز و به عبارت دیگر، ریشه یابی اشکال های نگارشی نثـر فارسـی امـروز در نثـر دورة قاجار ـ پژوهشی صورت نگرفته است ؛ حال آنکه پرداختن بـه ایـن موضـوع ، بسـیار ضروری به نظر میرسد و با ریشه یابی مشکلات عمدة نگارشی و ویرایشی در نثر فارسـی امروز، و توجه دادن نویسندگان به آنها می توانیم به میزان زیادی ، در اصلاح نثـر فارسـی بکوشیم .
کاربرد نامناسب و گاه قالبی ، متنـاقض و نادرسـت همکردهـای فعلـی سازندة فعل مرکب این ویژگی در نثرهای دورة قاجار بسیار زیاد دیده می شود و از ایـن راه ، بـه نثـر فارسـی امروز نیز رسیده است ؛ نمونه هایی از نثر قاجار در ادامه آمده است : ظاهر نمود (هدایت ، ١٣٨٢: ٧٢٧/١)، تربیت نموده اند (هـدایت ، ١٣٨٢: ٨٧٦/١)، غزل منظوم فرموده اند (هدایت ، ١٣٨٢: ١٠٦٣/١)، معروض داشت (هدایت ، ١٣٨٢: ١٣٥٥/١)، شیفته ساختی (هدایت ، ١٣٨٢: ١٥٦٧/١)، انتشار نپذیرفت (هدایت ، ١٣٨٢: ٩٧٢/٢)، وفات یافت (هـدایت ، ١٣٨٢: ٩٧٢/٢)، تقدیم نمودم (تبریزی ، ١٣٥٦: ٥٥)، مبذول مـیدارد (تبریـزی ، ١٣٥٦: ١٥٧)، تشـکیل نمایند (تبریزی ، ١٣٥٦: ١٨٩)، انتشـار ندهـد (تبریـزی ، ١٣٥٦: ١٨٩)، مرقـوم داشـته (تبریـزی ، ١٣٥٦: ١٩٠)، تبدیل یافت (تبریـزی ، ١٣٥٦: ٢٧٧)، پراکنده مـیسـازند (تبریـزی ، ١٣٥٦: ١٤٧)، مرتب میساخت (تسوجی تبریزی ، ١٣٨٣: ١١٣٣/٢)، اسیر خواهد نمود (تسوجی تبریزی ، ١٣٨٣: ١٧٠٦/٢)، رد نمود (تسوجی تبریزی ، ١٣٨٣: ١٩٩٣/٢)، تکذیب مینمود (تسوجی تبریـزی ، ١٣٨٣: ٢٢٣٦/٢)، اخذ نموده (سپهر، ١٣٧٧: ٢/١)، ناچار سـاخت (سـپهر، ١٣٧٧: ١١٥/١)، همـراه دارد (سپهر، ١٣٧٧: ٣٠٧/١)، خواهش مینمایـد (سـپهر، ١٣٧٧: ٧٤٧/٢)، مراجعـت فرمایـد (سـپهر، ١٣٧٧: ٧٨٨/٢)، آلوده ...