چکیده:
این مقاله برگرفته از پژوهشی است که در سال ١٣٨٦ و در مرکز تحقیقات صداوسیما انجام شده است . مهم ترین یافته های این پژوهش حاکی از آن است که اعتماد اجتماعی بیش از آنکه با عوامل سطح خرد در ارتباط باشد به عوامل سطح کلان مربوط است . ارزیابی فرد از وضعیت جامعه مهم ترین عاملی است که سطح اعتماد اجتماعی او را متاثر می سازد، به این معنا که هر چه افراد، جامعه را باثبات تر، بهنجارتر و رفتار نهادها با مردم را صادقانه تر بدانند و معتقد باشند حقوق پایمال شده شهروندان قابل اعاده است ، اعتماد اجتماعی بالاتری خواهند داشت . پیام های دیداری و شنیداری رسانه های ارتباط جمعی نیز به اشکال گوناگون مانند ترویج قانون گرایی و رعایت هنجارها، بیان فواید کار گروهی، تقویت فرهنگ دینی و ... میتوانند بر اعتماد اجتماعی افراد جامعه موثر باشند.
خلاصه ماشینی:
امروزه در جوامع مختلف ـ اعم از توسعه یافته یا در حال توسعه ـ شاهد گسترش ارتباطات هستیم و با توجه به فواصل زمانی و مکانی و این موضوع که توسعۀ ارتباطات این فواصل را درنوردیده و به افراد، گروه ها و سازمان های مختلف امکان برقراری روابط متقابل را داده است ، لزوم وجود اعتماد و نیز پرداختن به ریشه ها و عوامل مؤثر بر آن (مطالعه آن ) بیش از پیش احساس میشود.
در این بررسی سعی شده است به برخی از عوامل که از این لحاظ مهم تر میرسند و یا کمتر مورد توجه بوده اند، پرداخته شود و سهم هر یک در تبیین اعتماد اجتماعی مشخص شود مانند متغیرهای اعتقاد به کار گروهی، اعتقادات دینی، تجربه رخدادهای ناگوار در زندگی، رضایت از زندگی، عضویت در سازمان های داوطلبانه درآمد، تحصیلات و شغل که از نظریه های مبتنی بر ویژگیهای فردی برگرفته شده اند و متغیرهای پنج گانه ثبات نظام اجتماعی، میزان رعایت هنجارها، میزان شفافیت نهادها، میزان پاسخگویی نهادها، و میزان آشنایی فرد با محیط که از مدل زتومپکا٤(١٣٨) برداشت شده و بیانگر شرایط ساختاری جامعه هستند و به نظریه های مبتنی بر رویکردهای کلان تعلق دارند.
شکل شماره ١ـ مدل پیشنهادی تبیین اعتماد اجتماعی ـ درآمد وضعیت اقتصادی اجتماعی ـ تحصیلات امکانات زندگی رضایت از زندگی ـ شغل احساس موفقیت در زندگی ـ سن ویژگیهای ـ جنس جمعیت شناختی ـ ثبات نظام اجتماعی ـ رعایت هنجارها اعتماد اجتماعی پنداشت از شرایط ـ میزان شفافیت نهادها ساختاری جامعه ـ میزان پاسخگویی نهادها ـ میزان آشنایی فرد با محیط ـ قربانی جرم شدن تجربه رخدادهای ناگوار ـ شکست در ازدواج در زندگی اعتقادات دینی استفاده از رسانه های جمعی اعتقاد به کار گروهی عضویت در سازمان های داوطلبانه فرضیه های پژوهش ١.