چکیده:
زمینه و هدف: یافتههای جرمشناختی و بزهدیده شناختی نشان میدهند که برخی افراد به دلیل خصوصیات خاص زیستشناختی، روانشناختی و اجتماعی، بیشتر از دیگران در معرض بزهدیدگی قرار دارند. زنان در این دسته جای میگیرند. مقاله حاضر تلاش میکند تا سازوکارهای سیاست جنایی تقنینی و اجرایی در خصوص حمایت از زنان بزهدیده را شناسایی کند. روش: روش مقاله حاضر، توصیفی و تحلیلی است. برای گردآوری اطلاعات نیز از روش کتابخانهای با استفاده از راهبردها و ابزارهای متنوعی از جمله کتب، مقالات، سایتهای اینترنتی، متون چاپی نمایه شده در بانکهای اطلاعاتی و دیگر منابع مرتبط موجود در کتابخانههای عمومی، تخصصی یا دیجیتال بهره گرفته شده است. یافتهها و نتایج: نتایج پژوهش بیانگر درک ضرورت و فوریت حمایت از زنان در ساختار اجتماعی به زبانی جرم شناسانه و در قالب جلوههایی از سیاست جنایی است. جرمانگاری افتراقی و تشدید مجازات بزهکارانی که بزهدیدگان آنها آسیبپذیرتر از سایر افراد جامعه هستند، تشکیل و توسعه مراکز مشاوره حقوقی و قضائی، کمیسیونهای جبران خسارت، پرورش قضات زن و بهکارگیری آنان در امور قضائی، ایجاد مراکز درمانی، بهداشتی و تخصیص شبکه ارتباطی و آموزش زنان در خود ایمنسازی، از جمله سازوکارهای حمایت از زنان بزهدیده در سیاست جنایی افتراقی هستند.
خلاصه ماشینی:
"مطالعة نقش بزه دیده ، به عنوان یکی از کنشگران اصلی ارتکاب عمل مجرمانه ، می تواند موجب درک بهتر و تحلیل قوی تر فرایند ارتکاب جرم شود (جوان جعفری و شاهیده ، ١٣٩٢، ص ١٢٧)؛ چراکه او علاوه بر تسریع فرآیند گذار از اندیشه به فعل مجرمانه از طریق تحریک ، ترغیب و اغوای بزهکار بالقوه ، ممکن است به خاطر خصوصیات آسیب شناختی ، فرصت و مناسبت ارتکاب عمل را به عنوان آماج هایی مناسب برای بزهکاران بالقوه فراهم کند (زینالی ، ١٣٨٣، ص ٢٠٠).
با بررسی مقررات حقوق کیفری ایران برداشت می شود که فقدان نگاه و رویکرد ویژه به زنان بزه دیده و حمایت کیفری افتراقی از آن ها ممکن است آنان را در معرض «بزه دیدگی » قرار دهد؛ چراکه برای یک بزهکار بالقوه (مجرم برانگیخته شده )، آماج هایی مناسب و مطلوب می باشند که به علت ناتوانی و ضعف آن ها، خطر و هزینة ارتکاب جرم بر روی آن ها پایین بوده و با فقدان موانع قوی (از جمله سازوکار تشدید کیفر) به نظر می رسد که انتخاب اول بزهکاران ، چنین بزه دیدگانی باشند.
عدول مثبت از اصل تساوی افراد در برابر قانون کیفری با مقرر کردن حمایت کیفری افتراقی از زنان از طریق سازوکار جرم انگاری های ویژه برخی رفتارها و تشدید مجازات بزهکارانی که بزه دیدگان آن ها آسیب پذیرتر از سایر افراد جامعه هستند، تشکیل و توسعة مراکز مشاورة حقوقی و قضائی ، کمیسون های جبران خسارت ، پرورش قضات زن و به کارگیری آن ها در امور قضائی ، ایجاد مراکز درمانی ، بهداشتی ، تخصیص شبکة ارتباطی و آموزش زنان در خود ایمن سازی از جمله سازوکارهای حمایت از زنان بزه دیده در سیاست جنایی افتراقی می باشند."