چکیده:
اوراق بهادار با پشتوانۀ رهن بهعنوان یکی از مصادیق صکوک، جایگاه ویژه و منحصر بهفردی در میان اوراق بهادار اسلامی دارد و بهسبب دارا بودن ویژگیهای مطلوبی از قبیل سود معین، قابلیت انجام دادن بهصورت نقد و نسیه، امکان فروش بیشتر بهدلیل ریسک کم و کارایی بسیار آن در تأمین بخش مسکن بسیار مورد اقبال است. یکی از ضروریترین اقدامات برای رسیدن این ابزار مالی به مرحلۀ اجرا، شناخت کیفیت روابط شکلگرفته در این اوراق خواهد بود. لذا مهمترین سؤال این مقاله آن است که: «روابط فقهی و حقوقی موجود فیمابین عناصری که در فرایند انتشار اوراق رهن دخالت دارند، به چه نحو است؟» از همینرو در نوشتۀ حاضر، پس از تعریف و ذکر تاریخچۀ اوراق رهن، عناصر دخیل در فرایند تبدیل داراییهای بانکی به اوراق بهادار رهنی را نام میبریم و روابط سلسلهمراتبی آنها را با یکدیگر بیان میکنیم تا پس از طرح این مباحث، سؤال محوری این تحقیق را با رهیافت فقهی و حقوقی پاسخ گوییم که به اجمال میتوان اشعار داشت که فرایند انتشار اوراق با پشتوانۀ رهنی، ترکیبی از قراردادهای بیع نقد، بیع نسیه، وکالت، بیع دین، تنزیل و عقود غیرمعین است که بهصورت در هم تنیدهای میان گیرندۀ تسهیلات، بانی، ناشر (واسط)، عامل فروش، عامل پرداخت، دارندۀ اوراق (سرمایهگذاران) و دیگر عوامل برقرار میشود.
mortgage backed securities as one of the examples of Sukuk have a special and unique place in among the financial instruments and they are highly welcomed due to desirable features such as fixed profit، ability to perform through cash and credit، possibility of further sales because of its low risk and extreme performance in supplying the housing sector.One of the most essential measures for achieving this financial instrument to execute phase is the understanding of quality of the relationships formed . "how are the existent juridical and legal relations between elements involved in mortgage backed securities issuance?" Thus، in this article after definition and history of mortgage backed securities، we mentioned the elements involved in the process of converting bank assets into mortgage backed securities and expressed hierarchical relationships and interactions between them in order to answer the axial question of this research with juridical and legal approach after discussing these issues which briefly can be said that the process of mortgage backed securities issuance is the combination of cash sales، credit sales، agency، debt sale، discount، indefinite contracts which is mixedly established between facilities recipient، originator، issuer (intermediate)، sales agent، paying agent، bond holders (investors) and other agents.
خلاصه ماشینی:
لـذا مهم ترین سؤال این مقاله آن است که : «روابط فقهی و حقوقی موجود فیمابین عناصری که در فرایند انتشار اوراق رهـن دخالت دارند، به چه نحو است ؟» از همین رو در نوشتۀ حاضر، پس از تعریف و ذکر تاریخچۀ اوراق رهن ، عناصر دخیل در فرایند تبدیل داراییهای بانکی به اوراق بهادار رهنی را نام میبریم و روابط سلسله مراتبـی آنهـا را بـا یکـدیگر بیـان میکنیم تا پس از طرح این مباحث ، سؤال محوری این تحقیق را با رهیافت فقهی و حقوقی پاسخ گوییم کـه بـه اجمـال میتوان اشعار داشت که فرایند انتشار اوراق با پشتوانۀ رهنی، ترکیبی از قراردادهای بیع نقد، بیع نسیه ، وکالت ، بیع دیـن ، تنزیل و عقود غیرمعین است که به صورت در هم تنیده ای میان گیرندة تسهیلات ، بـانی، ناشـر (واسـط )، عامـل فـروش ، عامل پرداخت ، دارندة اوراق (سرمایه گذاران ) و دیگر عوامل برقرار میشود.
با توجه به مـواد قـانون مـدنی در رابطـه بـا عقـد وکالـت و نـیم نگـاهی بـه راهنمـای «قراردادهای لازم در جریان انتشار صکوک اجاره » منتشرشـده از طـرف سـازمان بـورس و اوراق بهادار، میتوان برخی از موارد مهم مورد نیاز برای قرارداد وکالت میان بانی و واسـط در اوراق رهن را بررسی حقوقی کرد: الف ) تصریح به تفویض اختیار به صورت وکالت بلاعزل به نهاد واسط عقد وکالت یکی از عقود اذنی است و به همین اعتبار نظیر سایر عقود اذنـی جایزاسـت (مادة ٦٧٨ قانون مدنی).