چکیده:
«یعقوب بن اسحاق کندی» یکی از چهرههای برجستة علمی جهان اسلام است که معمولا بعنوان نخستین فیلسوف اسلامی از او یاد میشود. کندی برای نخستین بار در جهان اسلامی فلسفه را بعنوان یک علم مستقل مطرح کرد و علاوه بر ترجمه آثار مختلف در این زمینه به زبان عربی، در جهت معرفی و نشان دادن هماهنگی تفکر عقلی با آموزههای دین اسلام تلاش فراوان نمود. اگرچه برخی کندی را منتسب به دین یهود یا مسیح دانستهاند، اما شواهد و مدارک موجود حاکی از اعتقاد وی به دین اسلام هستند. همچنین درخصوص مشرب کلامی وی آراء متفاوتی وجود دارد؛ برخی او را پیرو ابوحنیفه، برخی شیعه و گروهی او را منتسب به مکتب معتزله دانستهاند. با جستجو در شواهد و مدارک موجود درمییابیم که دلایل اعتقادی و تاریخی متعددی برای نسبت دادن هریک از این مذاهب به کندی وجود دارد، اما دقتنظر در این دلایل آشکار خواهد کرد که او پیرو نوع خاصی از تشیع رایج در زمانه خویش با عنوان «تشیع محبی» و همچنین مکتب «معتزله بغداد» بوده است که ترکیب این دو گرایش، مذهبی را برای او به اثبات میرساند که با عنوان «تشیع معتزلی» معرفی شده است.
خلاصه ماشینی:
"اما اگرچه عبدالله نعمه این دلایل را برای شیعه دانستن کندی قرینهیی محکم میداند و خود را از تحقیق بیشتر بینیاز، بنظر نمیرسد که این دلایل بیشتر از آنچه دربردارند بتوانند ما را به مذهب کندی نزدیک کنند؛ چراکه ارادت به اهل بیت پیامبر اکرم(ص) در میان پیروان مذاهب دیگر از جمله معتزله که کندی نیز بدان نسبت داده شده است دیده میشود و صرف تولد در شهری شیعهنشین، در عین اینکه میتواند تقویت کنندة نظریة شیعهمذهب بودن کندی باشد، نمیتواند بطور کامل این امر را به اثبات برساند.
علاوه بر اینها، اگرچه اشتراکات زیادی میان عقاید مرجئه، معتزله و شیعه در مباحث کلامی وجود دارد، نظریات کندی در برخی از امور به عقاید شیعه در آن مورد خاص نزدیکتر است تا معتزله و مرجئه و غیره؛ برای مثال، کندی در مبحث قضا و قدر نظری تقریبا مطابق با نظریه شیعه ابراز میکند و بر این اعتقاد است که نه جبر که اشعریان و اهل حدیث معتقد بدانند صحیح است و نه تفویض که معتزلیان بیان میکنند و راه میانة این دو را درپیش میگیرد که بسیار نزدیک به نظر ائمه شیعه است و با عنوان «امر بین امرین» مطرح شده است."