چکیده:
فرایند انگزنی، مشتمل بر اقدامها، تدابیر و ضمانت اجراهای کیفری است که رسالت اصلی خود را در برچسبزنی و شرمسار نمودن متهمان و مجرمان میجوید و از گذشته تا کنون در نظام کیفری کشورهای مختلف، به ویژه ایالات متحده آمریکا وجود داشته و در حال حاضر به دلیل وقوع حوادث سیاسی تاثیرگذار و به جهت حاکمیت سیاست کیفری امنیتگرا، رایجتر شده است. مقوله انگزنی در نظام کیفری کشورمان ضمن دارا بودن پیشینه قابل توجه، در حال حاضر در قوانین نوین کیفری ـ شامل قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 و قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392ـ مورد تجویز و یا الزام قرار گرفته که مصادیق آن در حقوق ایران، یکی از جلوههای سیاست جنایی امنیتگرا به شمار میآید. از این رو در این پژوهش تلاش کردهایم ضمن تحلیل معنا و مفهوم انگزنی، این مقوله را از منظر جلوههای امنیتگرایی کیفری مورد مداقه قرار دهیم. نتیجه این پژوهش نشان میدهد که قانونگذار ما به انگزنی به اشخاص روی آورده است و ضرورت دارد که در این زمینه تجدیدنظر به عمل آورد.
خلاصه ماشینی:
2 در قوانین کیفری جدید ایران که نشانگر سیاست جنایی نوین است، شاهد مصادیق انگزنی در مراحل تحقیق و تعقیب، کیفرگذاری و حتی اجرای مجازات هستیم؛ چه اینکه در قانون مجازات اسلامی، مجازات انتشار حکم محکومیت طی مواد 23 و 36، در دو بعد کیفر اصلی و کیفر تکمیلی مورد تجویز یا الزام قرار گرفته و در قانون آیین دادرسی کیفری نیز طی مواد 96 و 499، 3 نهاد انگزنی متهمان و محکومان به نحو چشمگیری پیشبینی شده است.
بنابراین میتوان انگزنی مجرمانه در جامعۀ کنونی را یکی از مصادیق بارز این رویکرد دانست؛ زیرا در حقوق کیفری ایران، ضمانت اجراها و تدابیر واجد خصیصۀ انگزنی هرچند به طور فیزیکی شخص مجرم را از صحنۀ جامعه حذف نمیکنند، به طور معنوی او را حذف مینمایند که اثرات منفی آن به مراتب از حذف فیزیکی بیشتر است؛ چرا که با از بین رفتن حیثیت و سلب هویت محلهای و سرمایۀ اجتماعی مجرم، دیگر جایگاه چندانی برای وی در جامعه باقی نمیماند و جامعه نیز چندان پذیرای او در امور اجتماعی و گروههای جمعی نمیباشد؛ برای نمونه، وقتی در راستای مواد 23 و 36 قانون مجازات اسلامی به اشخاص انگ مجرمانه وارد میشود، در این حالت به نوعی خود مجرم با تغییر خودانگارۀ شخصی 1 و پذیرفتن هویت مجرمانه، از زندگی اجتماعی خود جدا شده و بقیۀ زندگی را در انزوا و یا در گروههای مجرمانه میگذراند؛ به ویژه اینکه در حال حاضر با گسترش شبکههای مجازی و اجتماعی، فرایند انگزنی به سرعت در بین افراد جامعه منتشر میشود.