چکیده:
مدرنیزاسیون در تمامیت خود بهمثابه تجربهای تاریخی آسیبزا و متناقض بود. در این میان تجربه جنگ به عنوان یکی از آسیبها، بازنمایی از تجربه مدرنیته برای جوامع غیرغربی است. در چنین بستری است که سینما به به بازنمایی این تجربه میپردازد. هدف پژوهش حاضر هم فهم چگونگی بازنمایی تجربه جنگ بهواسطه منظومه مفهومی والتربنیامین، در سینمای کردستان است. در نگاه بنیامین اگرچه جنگ باعث فقیرشدن تجربهها می-شود اما از طـرفی دیگر سیـنمای سیاسـی توانایی بازچنگآوری تجربهای دیگر را برای انسانهای بدون تجربه فراهم میکند. در چنین فضایی تئوریک است که فیلمهای «آپارتمان مورچـهها، چهـار ترانه برای کرکوک ، ۷۴» مبتنی بر روش نشانهشناسی مورد خوانش واقع شدند که هر کدام از فیلمها مبتنی بر یک دیالکتیک رمزگانیدرصدد بازنمایی کردن تجربه جنگ بهمثابه یک تجربه فقیر هستند. حضور رمزگانهای مستندگونه مبتنی بر غیاب داستان در فیلمها، بازنمایی تجربه را مواجه با یک بحران میکند. اما از سویی دیگر، مستندگونگی، فضایی سیاسی را به فیلمها میبخشد. در نهایـت میتوان گفت چشمانداز سینمای ستمدیدگان بستری برای پروبلماتیزه کردن فیلمها برای بتصویر کشیدن سطوری دیگر از تاریخ چندخطی رافراهم میکند.
خلاصه ماشینی:
بنیامین اگرچه با وجود ضدیت با پیشرفت باوری در دهۀ ١٩٢٠ این امکان را به تکنولوژی میدهد که جایگزین تجربۀ کیهانی باشد، اما در دهه ١٩٣٠ دوباره با رویآوردن به تکنولوژی در قالبی دیگر، امکان نوینی را طرح میکند؛ در آنجا که معتقد است «سینما دارای قدرت های سیاسی در به چنگ آوری تجربه ای جمعی است » (١٩٩٩ ,Lindroos).
بنیامین از یک طرف با یک نگرش نوستالوژیک اعلام میکند که روایت پردازی در سنت شفاهی به علت جنگ در حال نابودی است ، بنابراین تجربه ، در حال فقیرشدن است و در سوی 1 - Alex Callinicos 2 - Michael Löwy 3 - aura دیگر «به دنبال امکانی برای خلق چشم انداز جدیدی از شکل زمان مند و تاریخی تجربۀ سیاسی و زیباییشناختی است »(١٩٩٩ ,Lindroos).
در نگاه اول ، به نظر میرسد که در پژوهش حاضر، نسبتی آنچنان مابین ساختارگرایی نشانه شناختی و ایده های بنیامین و آگامبن در باب تجربه وجود ندارد؛ اما باید خاطرنشان کرد مبتنی بر منطق درونی خود نشانه شناسی، نشانه تا آن زمان خود ارجاع است که از هم فرو نپاشد، به بیانی دیگر، هر نشانه به واسطۀ یک رمزگان ، دلالت خود را بر میسازد و نشانه شناسی برای فهم این دلالت ، باید رمزگان ها را کشف کند، اما نباید فراموش کرد که خود رمزگان در جهان اجتماعی، حضور دارد؛ یعنی فیلم تا آنجا خود ارجاع است که به واسطۀ رمزگان ها؛ دلالت نشانه هایش را پنهان سازد.