چکیده:
احادیث معصومان(ع) یکی از برترین مبینات آیات قرآن است و امام رضا(ع) نیز،
روایات فراوانی در تفسیر قرآن کریم دارند.
در نوشتار پیش رو، باموضوع «بررسی و تحلیل روایات تفسیری امام رضا(ع) در
سوره اعراف»، فرمایشات حضرت رضا(ع) در این سوره پس از گردآوری، در دو
قسمت کلّی بررسی سندی و بررسی دلالت حدیث. آورده شده است.
در قسمت بررسی سندی، نام تک تک محدئان موجود در سلسلة سند آورده شده
و پس از بررسی وثاقت هر یک. در نهایت نتیجه گیری حدیث مبنی بر ضعیف یا
صحیح بودن آن» ذکر گشته است.
قسمت دوم؛ یعنی بررسی دلالت حدیث. متشگل از سه بخش است که عبارتند
از: تبیین واژگان حدیث که در آن» واژه ها و احیانا ترکیب های خاص نحوی,
صرفی یا آدبیء بررسی شده است. بخش دیگرء ارتباط حدیث با آیه است که سعی
شده که گونه ها و روش های پردازش امام رضا(ع) به آیات قرآن همچون تاویل
آیات. جری و تطبیق, تبیین آیه ها از طریق بیان مصادیق, تفسیر قرآن به قرآن
و.. » آشاره گردد. در نهایت. بخش سوم عبارت است از توضیح حدیث. در این
قسمت. حدیث مورد بحثء با توجه به منابع مربوطه؛ اعم از تفاسیر مختلف. کتب
شرح الحدیثی و کتاب های دیگر که با موضوع همان حدیث. همپوشانی دارنده
شرح و توضیح دااده شده است.
در انتهاء. از بررسی های به عمل آمده و کنکاش در مباحث سندی و دلالی
روایات امام رضا (ع)، نتیجهگیریهایی ارائه گشته است.
خلاصه ماشینی:
از امام رضا (ع) به عنوان یکی از معصومان (ع)، روایات فراوانی در ارتباط با تفسیر و تبیین آیات نقل شده است که در این نوشتار تلاش شده، احادیث ایشان در ذیل آیات سوره مبارکه اعراف؛ که سوره ای مکی است و هفتمین سوره از مصحف شریف با206 آیه میباشد، ضمن بررسی سندی و سنجش وثاقت راویان ناقل آن احادیث؛ بررسی و کنکاش های لازم در دلالت آنها نیز اعمال شود؛ که از باب نمونه بررسی های سندی و دلالی حدیثی که ذیل آیات189و190 نقل گشته، ارائه خواهد شد.
گفت: پس معنی این آیه چیست: «فلما آتاهما صالحا جعلا له شرکاء فیما آتاهما» (و چون به آن دو[آدم و حوا] ، [فرزندی] شایسته داد، در آنچه [خدا] به ایشان داده بود، برای او شریکانی قرار دادند) امام فرمود: حواء برای آدم پانصد شکم زائید، در هر زایمان یک پسر بود و یک دختر، و آدم و حواء با خداوند عز و جل عهد بسته و دعا کرده و گفته بودند: «لئن آتیتنا صالحا لنکونن من الشاکرین فلما آتاهما صالحا»، و هنگامی که خداوند نسلی صحیح و سالم، بدون هیچ مریضی و آفتی به ایشان عطا کرد، و آنچه حضرت حق بدیشان داده بود دو جنس بود، یک جنس پسر و یک جنس دختر، پس آن دو جنس را برای خداوند متعال شریکانی در آنچه بدیشان عطا کرده بود قرار داده و او را همچون شکر پدر و مادرشان سپاس نگزاردند خداوند فرمود: «فتعالی الله عما یشرکون» (خدا از آنچه [با او] شریک میگردانند برتر است.
2. بر فرض اگر بپذیریم، روایت امام رضا (ع)، شأن نزول آیه را، آدم (ع) و حوا میداند، پس منظور از شرک که در آیه آمده:« فلما آتاهما صالحا جعلا له شرکاء فیما آتاهما فتعالی الله عما یشرکون»( اعراف/190) (و چون به آن دو[آدم و حوا] ، [فرزندی] شایسته داد، در آنچه [خدا] به ایشان داده بود، برای او شریکانی قرار دادند، و خدا از آنچه [با او] شریک میگردانند برتر است.