چکیده:
رسمالخط فارسی در دورههایی بهگونهای بوده که در متن شناسی متون کهن در روزگار ما مشکلات و بدخوانیهایی برای متون فارسی پیش آورده است. از آن میان صامت گ در نسخههای خطی در بسیاری از دورهها با یک سرکش به صورت ک نوشته شده است. همین امر هنگام چاپ متون حماسی در خواندن واژههایی مانند کرگ (کرگدن) مشکلاتی به وجود آورده است؛ به این معنی که در پارهای موارد در متون چاپی ازجمله شاهنامه کلماتی مانند کرگسار و کرگساران به صورت گرگسار و گرگساران خوانده و معنا شده و درنتیجه گوشهای از فرهنگ گذشته، یعنی وجود اقوامی که در آن سرزمینها زندگی میکردهاند، مکتوم مانده است. در این پژوهش با قراین برون و درونمتنی روشن و پیشنهاد شده است که کلمات گرگسار و گرگساران به عنوان نام شهر، قوم و فرد در شاهنامه باید کرگسار و کرگساران خوانده و ضبط شود.
خلاصه ماشینی:
همین امر هنگام چاپ متون حماسـی در خواندن واژه هایی مانند کرگ (کرگدن ) مشـکلاتی به وجود آورده اســـت ؛ به این معنی که در پاره ای موارد در متون چاپی ازجمله شـــاهنامه کلماتی مانند کرگسار و کرگساران به صـورت گرگسار و گرگساران خوانده و معنا شده و درنتیجه گوشـــه ای از فرهنگ گذشـــته ، یعنی وجود اقوامی که در آن ســـرزمین ها زندگی می کرده اند، مکتوم مانده است .
اسدی در گرشاسب نامه هم وقتی از شـگفتی های جزیرة قالون و جنگ گرشاسب با سگسار یاد می کند، ملاحی در پاسخ به پهلوان شگفتی های آنجا را این گونه برمی شمارد: چـنـیـن گفـت دانـا کز آن روی کوه بســـی لشـــکـرنـد از یـلـان هـمگروه ســـپاهی که ســـگســـار خوانندشـــان دلــیــران پــیــکــار دانــنــدشــــان چو غولانشــان چهره ، چون ســگ دهن بســــان بــزان مــوی پــوشـــیــده تــن بـه دنـدان گراز و بـه دو گوش پیـل بـه رخ زرد و انــدام هــمــرنــگ نــیــل (اسدی، ١٣٥٢: ١٧٤) راسـت است که این سگسار با سگسار شاهنامه یکی نیست ، اما در وجه تسمیه می تواند با آن یکی باشـد (کریمان ، ١٣٧٥: ٢٢٧).
در تأیید صـحت ضـبط «کرگسـار» اشـاره می کنم که در یادداشـتی مندرج در مقدمۀ نسخۀ عکسی تفسـیر سـورآبادی دسـتنویس شماره ٣٨٤٠ کتابخانۀ دیوان هند لندن که در ربیع الآخر ٥٢٣ کتابت و به صـورت نسـخه برگردان سـال ها پیش منتشـر شـده ، زنده یاد مجتبی مینوی که به دقت نظر و وقوف به نام های جغرافیائی نامبردار بود، نام کاتب آن را صــریحا محمودبن گرگین بن کرگســار ترکی (با کاف تازی اول ) ضـبط کرده است (سور آبادی، ١٣٤٦، ص ٢ یادداشت مینوی) بدون این که توضیح بیشتری در مورد این ضـبط بدهد.