چکیده:
یکی از موضوعات مهم در زمینه سواد رسانهای، تهیه شاخصهای معتبر برای سنجش میزان سواد مخاطبان است. هدف از پژوهش حاضر نیز بررسی و آزمون شاخصهای سواد رسانهای خبری (نیازشناختی، منبع شخصی مخاطب و ساختارهای دانشی) مبتنی بر الگوی شناختی جیمز پاتر بوده است. به همین منظور، ابتدا به سنجش سواد رسانهای خبری دانشآموزان و رابطه میان متغیرهای مورد بررسی پرداخته شده است. جامعه آماری از دانشآموزان پایه یازدهم شهر تهران (سال تحصیلی 98-97) تشکیل شده است که تعداد 466 نفر از آنان به روش خوشهای چندمرحلهای انتخاب شدهاند. پرسشنامه پژوهش از مطالعه مکسل، اشلی و کرافت، اقتباس و پس از انجام پیشآزمون و تعدیل و بومیسازی، اجرا شده است. تحلیل خوشهای نشان داد که الگوی پاتر برای ارزیابی سواد رسانهای خبری دانشآموزان شهر تهران، از اعتبار لازم برخوردار است. همچنین سواد رسانهای خبری اغلب پاسخگویان در حد متوسط قرار دارد. تحلیل مؤلفههای سواد رسانهای خبری نیز نشان داد که «نیازشناختی» بیشترین نقش را در تعیین سطح سواد رسانهای خبری مخاطبان ایفا میکند. از میان مؤلفههای فرعی مورد بررسی (شک نسبت به رسانهها، انگیزه درونی مصرف خبر، اطلاع از جهان واقعیت)، دو مؤلفه اخیر، با سواد رسانهای خبری رابطه دارند. همچنین میان انگیزه درونی مصرف خبر و نیازشناختی رابطه برقرار است، اما میان جنسیت و سواد رسانهای خبری رابطهای دیده نمیشود.
One of the important issues in the field of media literacy is the provision of credible indicators to measure audience literacy. The purpose of this study is to examine news media literacy indicators ("need for cognition", "personal locus", and "knowledge structures") based on James Potter's cognitive model. It then measures students' media literacy and examines the relationship between the variables studied. The statistical population of the study consisted of junior students in Tehran (2018-2019 academic year). The number of 466 sample were selected by multistage cluster sampling method. The research questionnaire was adapted from the study of Maksl, Ashley and Craft and conducted after pre-test and adjustment. Cluster analysis showed that the Potter model is valid for evaluating the students' media literacy in Tehran. Also, media literacy of most respondents was moderate. Analysis of the components of news media literacy showed that "need for cognition" has the most impact on determining the level of news media literacy of the audience. of the sub-components examined ("skepticism", "intrinsic motivation", "reality"), there is a significant relationship between the two latter components and news media literacy. There is also a relationship between "intrinsic motivation" and "need for cognition", but there is no relationship between gender and news media literacy.
خلاصه ماشینی:
همچنـین آزمون رابطه میان متغیرهای فرعی (انگیزه درونی مخاطـب بـرای مصـرف خبـر، شـک نسبت به رسانه ها، اطلاع از جهان واقعیت ) با سواد رسانه ای خبری دانش آمـوزان و نیـز ویژگیهای جمعیت شناختی آنان مدنظر بوده است .
سلیمان و همکاران (١٣٩٢) در پژوهش خـود بـه ایـن نتیجـه رسـیده انـد کـه درک دانش آموزان از هدف سواد رسانه ای بیشتر معطوف بـه درک موقعیـت هـای موجـود در رسانه هاست ، ضمن اینکه آنان قادر به انتخاب آگاهانه از میان فرستنده های متعدد، عمـل مستقل و کنترل در مرحله مصرف نیستند.
1. Measuring News Media Literacy ادبیات نظری پژوهش سواد رسانه ای عبارت است از مجموعه ای از قابلیت ها که ما را قادر میسازد محتـوا و نهادهای رسانه ای را تفسیر کنیم ، مفاهیم خـود را بسـازیم و نفـوذ سیاسـی اجتمـاعی 2 1 رسانه ها را در زندگی روزمره بشناسیم و با آن تعامل داشته باشیم (هاکسمن و پـوینتز ، ٢٠١٢: xii).
در این پژوهش ، ابتدا با روش خوشه بندی، قابلیت شناسایی سـطوح مختلـف سـواد رسانه ای خبری را در میان دانش آموزان بر اساس الگوی شناختی جیمز پـاتر بـه آزمـون میگذاریم و سپس ، به بررسی نقش هر یک از مؤلفه های سـواد رسـانه ای، نیازشـناختی، منبع تصمیم گیری و ساختار دانشی مخاطبان در تعیین سطح سواد رسانه ای خبـری آنـان میپردازیم .
میانگین نمره متغیرهای فرعی در میان دانش آموزان {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} آزمون فرضیه ها بر اساس فرضیه ١ پژوهش ، بین متغیرهای فرعی (انگیزه درونی مصرف خبـر، شـک نسبت به رسانه ها، اطلاع از جهان واقعیت ) و سواد رسانه ای خبری رابطه وجود دارد.