چکیده:
سواد سلامت بهعنوان یک مسئله جهانی در قرن 21 از اهمیت روزافزون برخوردار است. هدف از این مقاله، سنجش سطح سواد سلامت شهروندان تهرانی و عوامل مؤثر بر آن با تأکید بر رابطه آن باسواد رسانهای بوده است. ازاینرو، به دلیل گستردگی و توزیع جامعه آماری مورد مطالعه در سطح شهر تهران، از روش پژوهش پیمایشی استفاده شده است. واحد تحلیل جامعه آماری این پژوهش «فرد»، قلمرو مکانی آن، شهروندان ساکن مناطق 22گانه تهران و قلمرو زمانی، سال 1397 بوده است. نمونهگیری بر مبنای «خوشهبندی10گانه مناطق و محلات شهر تهران» صورت گرفته و حجم نمونه 1200 نفر بوده است. نتایج نشان میدهد که عوامل/ متغیرهای چهارگانه فردی، جمعیتشناختی، اجتماعی و اطلاعاتی، در کنار متغیر سواد رسانهای، در تعیین سطح سواد سلامت شهروندان نقش دارند. همچنین افزایش دسترسی رسانهای و توان ارزیابی انتقادی که از عوامل مهم سواد رسانهای هستند، بر توان ارتباطی شهروندان، افزایش ظرفیت آنان برای حفظ و پردازش اطلاعات سلامت و در نهایت، تقویت مهارتهایشان در بهکارگیری فناوریهای نوین اثرگذارند.
Health literacy is increasingly important as a global issue in the 21st century. The purpose of this study is to measure the level of health literacy of citizens of Tehran and its influencing factors, with emphasis on its relation to media literacy. This research was conducted through survey method, because of the extent and distribution of the statistical population. The analytical unit of the research were individuals, the area was 22 districts of Tehran and the time of the survey was year 2018. The sample size was 1200 people who were selected by cluster sampling method in 10 districts and neighborhoods of Tehran. The results showed that the four factors / variables (personal, demographic, social and informational), with the variable of media literacy, play a role in determining the level of citizens' health literacy. Increasing media access and the ability of critical assessment, which are important factors in media literacy, will affect citizens' communication ability, their capacity to maintain and process health information, and ultimately, their skills in applying new technologies.
خلاصه ماشینی:
راهکارهای مناسب برای افزایش سواد سلامت شهروندان کدام اند؟ پیشینه پژوهش بر اساس یافته های کنتر١ و همکاران (٢٠٠٦) در مطالعه ای ملی، بـا عنـوان «ارزیـابی ملی سواد سلامت بزرگسالان در ایالات متحده امریکا»، درصد کمـی از افـراد کـم سـواد، نسبت به افراد دارای سـواد سـلامت پایـه ، متوسـط و کـافی، اطلاعـات شـان را دربـاره سلامت ، از منابع نوشتاری (روزنامه ها، مجله ها، کتاب هـا یـا بروشـورها و اینترنـت ) بـه دست می آورند در حالی که بیشتر افراد دارای سـطح سـواد سـلامت متوسـط و کـافی، عمده اطلاعات شان را در مورد سلامت از رادیو، و تلویزیون دریافت میکنند.
طهرانی بنی هاشمی و همکاران (١٣٨٦)، مطالعه ای را با عنوان «سواد سلامت در ٥ استان کشور و عوامل مؤثر بر آن » انجام داده انـد کـه بـه طـور کلی، نتایج آن نشان می دهد؛ سواد سلامت مردم در استان های مورد بررسی پایین است .
بـر اسـاس مطالعات صورت گرفته در مرکز راهبردهای مراقبت سلامتی امریکا، افـراد دارای سـواد سلامت اندک (کم سواد) اطلاعات نوشتاری و گفتاری ارائه شـده از سـوی متخصصـان سلامتی را کمتر درک میکنند و به دستورات داده شده توجه چندانی ندارند؛ بـه همـین دلیل نیز وضعیت سلامتی ضعیف تری دارند و میزان بستری شدن و مراجعه بـه پزشـک در آنان بیشتر است (بارکر١ و همکاران ، ٢٠٠٢)، همچنین در مهارت های خود مراقبتـی، ضعیف عمل میکنند (فرگوسن ٢، ٢٠٠٨)، مراقبت پیشگیرانه کمتری دارنـد (اسـکات ٣ و 4 همکاران ، ٢٠٠٢) و در نتیجه ، هزینه های پزشکی بیشتری را متحمل میشـوند (هـووارد و همکاران ، ٢٠٠٦).
Media Health Literacy (MHL) اطلاعات و استفاده از آنها به شیوه ای است که موجب حفظ و ارتقای سلامت میشـود.