چکیده:
نقش و زمینه یکی از ابزارهای تحلیل متن در رویکرد شناختی بهشمار میرود، بههمین علت تحلیل هر اثری با ابزارهای شناختی بهگونهای رابطهای زیستی با هستی انسان خواهد داشت و آثاری که با این رویکرد مورد نقد و بررسی واقع میشوند، از یک سو دارای امکان بررسی با سه محور مولف، متن و خواننده را خواهند داشت و از سوی دیگر ارزش هستیشناختی اثر را برجسته میکنند چراکه در راستای اندام، مغز و زیست انسان حرکت میکنند. مفهوم نقش و زمینه و وجود تمایز میان آنها از لحاظ ادراکی باعث فهم معنا میشود، چراکه در صورت فقدان نقش، متن به صورت مسطح دریافت میشود. نقش با ابزارهای مختلفی در متن ایجاد میشود که عبارت است از تکرار یک بخش، نامگذاری غیرمتعارف، ساخت استعارههای تازه، چیدمان نحوی غیرمتعارف، استفاده از جناس و یا بهکارگیری موسیقی درونی در متن و هر شگردی که باعث برجستگی بخشی از متن و در نهایت هنجارگریزی میشود.
در این پژوهش، شعر «آی آدمها» اثر نیما یوشیج بررسی میشود تا چگونگی کاربرد نقش و زمینه برای تحلیل متن با رویکرد شعرشناسی شناختی به چالش کشیده شود. این مقاله در صدد یافتن چگونگی رابطهی میان صورت و معنا در خوانش شعر است با این فرض که بازنمایی جهان مولف براساس ارتباط صورت و معنا در خلال متن رخ میدهد، بهگونهای که مفهومسازی از سوی مولف درخلال متن بهواسطهی صورتبندی معنا و برجستگی ساختاری با بهکارگیری نقش و زمینه میسر میشود و این نتیجه حاصل میشود که صورت، همان معنایی است که جهان متن آن را میسازد.
Figure and ground as a cognitive devise for text analysis indicates a phenomenological relations between literature and human being. So critical research by cognitive poetics approach, on the one hand, includes the possibility of analyzing texts based upon the author, text and reader nodes simultaneously, although the various traditions have emphasized on just one or two of these. On the other hand, it gives phenomenological value to the literary research for the reason that it is created based on body, mind and human life.
The concept of figure and ground and cognizing a distinction between them makes possible comprehending a text, as lack of figure in any text leads to a flat reading. Figuration could be created through repetition, unfamiliar naming, innovative metaphor, creative syntactic ordering, use of puns, inner rhyme in a text, or any other technique which result in deviations from the expected use of language. The purpose of this paper is focusing on the function of figure and ground for analyzing a poem by Nima Yooshij, titled “Oh, Humans” through cognitive poetics approach. This research tries to response how analytical devices of cognitive theory with neurocognitive and psychological bases could explain the relation between form and meaning. This research is proposed that the conceptualization of the author’s world in the text becomes possible through the formation of meaning as well as creating structural salience by using cognitive devices such as figure and ground. The result shows that form is the concept which makes the text world.
خلاصه ماشینی:
کارکرد اصل «نقش و زمينه » در تحليل «آي آدم ها» اثر نيما يوشيچ (با رويکرد شعرشناسي شناختي) 1* ليلا صادقي دکتراي زبان شناسي همگاني، دانشگاه سوره چکيده نقش و زمينه يکي از ابزارهاي تحليلي متن در رويکرد شناختي است که بنيان هاي روان شناختي دارد؛ به همين علت تحليل هر اثري با ابزارهاي شناختي به گونه اي رابطه اي زيستي با هستي انسان خواهد داشت و بدين صورت ، آثاري که با رويکرد شعرشناسي شناختي نقد و بررسي ميشوند، از يک سو داراي امکان بررسي بر سه محور مؤلف ، متن و خواننده هستند و از سوي ديگر به نقد اثر ارزشي هستيشناختي ميدهند؛ چراکه در راستاي اندام ، مغز و زيست انسان حرکت ميکنند.
اين مقاله درصدد پاسخ گويي به اين پرسش است که ابزارهاي تحليلي نظريۀ شناختي که داراي پايه هاي عصب شناختي و روان شناختي هستند، چگونه ميتوانند جهان فکري نيما يوشيج را مبني بر درنظر گرفتن «خود» به عنوان هستۀ آگاهي و «ديگري» به منزلۀ حافظۀ تاريخي تفسير کنند و شعر را در سه اپيزود به لحاظ کاربرد نقش و زمينه و نيز شمايل گونگي ميان صورت و معنا به منظور بازتاب عدم گفت وگو ميان خود و ديگري در خلال تاريخ از نگاه مؤلف تقسيم کنند.
[in Persian] The Function of Figure and Ground Principle in Reading Nima Yushij’s "Oh, Humans": A Cognitive Poetics Approach Leila Sadeghi 1 * 1.
Keywords: Cognitive Poetics, Figure and ground, Nima Yushij, Oh, Humans * Corresponding Author's E-mail: leilasadeghi@gmail.