چکیده:
امروزه اعتقاد بر آن است که رفتار فضیلتمحور و بلکه تمام سعادت انسان در گرو خودمهارگری او است. خودمهارگری با عوامل و سازههای روانشناختی از جمله برخی سازههای دینی ارتباط دارد؛ به همین دلیل، پژوهش حاضر در پی آن است رابطه سطح خودمهارگری نوجوانان را با دو متغیر جهتگیری دینی و سازه صبر براساس آموزههای اسلامی بررسی کند. بدین منظور نمونهای با حجم 362 نفر از میان 4709 دانشآموز متوسطه اول و دوم با سنین 14 تا 17 سال در شهرستان محلات، به روش نمونهگیری تصادفی خوشهای انتخاب شد. سه پرسشنامه جهتگیری مذهبی، مقیاس صبر اسلامی در نوجوانان و مقیاس خودمهارگری براساس منابع اسلامی برای کشف دادههای اولیه در میان آنان توزیع و دادهها با استفاده از ضرایب همبستگی پیرسون و رگرسیون، به کمک نرمافزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که سازه صبر به میزان 49 درصد با خودمهارگری ارتباط دارد و به میزان بالایی میتواند سطح خودمهارگری نوجوانان را با ضریب اطمینان 45 درصد پیشبینی کند. همچنین روشن شد که سطح جهتگیری دینی نیز به میزان 18 درصد با همین ضریب اطمینان در خودمهارگری نوجوانان سهیم میباشد. از مجموع این یافتهها، نتیجهگیری میشود که برای افزایش سطح خودمهارگری میتوان آموزش صبر اسلامی و مؤلفههای جهتگیری دینی را مدنظر قرار داد.
It is believed that the virtuous conduct if not all human happiness is indebted to self-control. Self-control has significant relation with some psychological components and constructs including religious ones. Then the goal of this research is to study relationship between self - control and patience on the basis of Islamic resources and so religious orientation among teenagers aged 14-17 in Mahallat city to see whether the two latter can predict the former. To do such experimental study, initially by stage random cluster selection, a sample size of 362 students was selected among 4709 peoples studying in first and second grade of high school. Aiming at data collection, next stage was distribution of Religious Orientation Questionnaire, Islamic Patience Scale For Teenagers, Self - Control Scale based on Islamic Sources. Data were analyzed according to Pearson Product Moment Correlation, as well as Regression, using SPSS software. The results established that the share of patience is 49% and the share of religious orientation is 18% in strengthening self – control, both with a confidence level of 95%. In addition it was obtained that it is possible for us to design educational packages to promote religious orientation and patience in order to strengthen self- control. Keywords: Orientation Religiouse, Ptience, Self, Control. Predicting variable, criterion variable
خلاصه ماشینی:
خودمهـارگري بـا عوامـل و سـازه هـاي روان شـناختي از جملـه برخـي سازه هاي ديني ارتبـاط دارد؛ بـه همـين دليـل ، پـژوهش حاضـر در پـي آن اسـت رابطـه سـطح خودمهارگري نوجوانان را با دو متغير جهت گيري ديني و سازه صبر براساس آموزه هاي اسلامي بررسي کند.
براساس پژوهش هاي مرور شده ، دلايل تجربي و تأثير آموزه هاي غني ديني بـر بهزيستي روان با ايجاد معنابخشي بـه زنـدگي (آلپـورت ، ١٩۶٨)، سرسـختي ، شـادکامي (بـدري گرگري و فريد، ١٣٩١) و با توجه به نقش مذهب در کاهش جرايم و ابتلا به آسـيب هـاي اجتمـاعي نوجوان و افزايش تابآوري آنان (براون و جانسون ، ٢٠١١)، لازم است که بررسي شود: آيا خصيصه صبر در چارچوب مفهوم اسلامي آن و همچنين جهت گيري ديني بـه طور عـام در افـراد، مـي توانـد خودمهارگري نوجوانان را پيش بيني کنـد و بـه گونـه اي از بزهکـاري هـا و جـرايم جلـوگيري کنـد و سلامت رواني را افزايش دهد؟ همچنين با توجه به اهميت دينداري در جامعه ايران و نبـود بررسـي رابطه جهت گيري ديني و خصيصه صبر با ساختار اسلامي آن با خودمهارگري در نوجوانان ، بررسي اينکه آيا خودمهارگري در نوجوانان براساس خصيصه صبر با مفهومي اسلامي و جهت گيري دينـي قابل پيش بيني است ، ضروري به نظر مي رسد؛ زيـرا در صـورت تأييـد رابطـه ، بـراي تقويـت سـازه کنترل گر مهم خودمهارگري مي توان براي صبر اسلامي و نيز جهت گيري ديني بسـته هـاي آموزشـي طراحي کرد، بلکه طرح نماهاي درماني نيز مي توان ترتيـب داد تـا سـطح خودمهـارگري آنـان بـراي حساس ترين دوران زندگي افزايش يابد و ضمانتي بزرگ براي آينده آنان فـراهم شـود و همچنـين بـه بيماران تکانشي و بي قرار نيز مددرساني کرد؛ به همين منظـور پـژوهش حاضـر در ميـان نوجوانـان دبيرستان هاي شهرستان محلات جهت بررسي امکان پيش بيني ميزان خودمهارگري براساس صبر و جهت گيري ديني آنان انجام شد.