چکیده:
مطابق بند (ب) ماده 422 قانون مجازات اسلامی، "زنا با همسر پدر" موجب اعدام زانی است. این قانون، مستند به فتوای مشهور فقهای امامیه است. البته در بیانات فقهاء، گاهی فرع دوم به عنوان یکی از مصادیق فرع اول و گاهی به عنوان یکی از عوامل مستقلّ و مجزّا بیان شده است در حالیکه اساسا به نظر میرسد تعیین مجازات اعدام برای چنین جرمی، قطعی نیست چرا که برخی دیگر از فقها در نظری متناقض، این عمل را مستوجب مجازات قتل نمیدانند. لذا باید دید دلیل فقها و قانون مجازات بر حد اعدام در این خصوص چیست؟ این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی انجام شده نشان میدهد که مبنای این دیدگاه وقانون روایت خاصی است که قابل خدشه میباشد چرا که علاوه بر اعراض فقها از بخشی از آن و نقدهای وارده برسند این روایت، بنای شریعت و قانون نیز براحتیاط تام در مورد دما میباشد. همچنین قاعده درئ و اصل برائت و استصحاب نیزموید لزوم احتیاط در دما و نیز لزوم تحفظ بر نفوس محترم میباشد درنتیجه به نظر میرسد شایسته است بند (ب) ماده ۲۲۴ حذف گردد.
A ccording to paragraph (b) of Article 422 of the Islamic Penal Code, “adultery (Zinā, unlawful sexual intercourse) with the spouse of the father” results in the execution of an adulterer (fornicator, the man guilty of adultery). This law is based on the famous fatwa of the Imami jurists, who, after stating a sub-theme on the subject of “incest” -as one of the factors to prove the fixed punishment of (hadd) murder- introduced a second sub-theme on the subject of “adultery with a father’s wife” (Zinā, unlawful sexual intercourse with the spouse of the father) and it is also considered as another proof of the hadd (the fixed punishment) of murder. Of course, in the statements of the jurists, sometimes the secondary matter is stated as one of the examples of the first matter and sometimes as one of the independent and separate factors, while basically it seems that the determination of the death penalty for such a crime is not definite; Because some other jurists in a contradictory theory, do not consider this act to be punishable by death. Therefore, it is necessary to see what the reason of the jurists and the law on the death penalty in this regard is. This research, which has been done by descriptive-analytical method, shows that the basis of this view and law is a special narration that can be questioned; because in addition to the jurists denying from a part of it and criticisms of it, sharia and law are also based on absolute prudence about blood. The rule of warding off (Adriwuu alhudud bialshabahat, Ward off the fixed punishments on the strength of shubha as much as you can) and the presumption of innocence rule and principle of continuity also confirm the irrevocability for caution (prudence) in blood and also the irrevocability to protect the respected population. Therefore, it seems appropriate to remove paragraph (b) of Article 224.
خلاصه ماشینی:
این قانون، مستند به فتوای مشهور فقهای امامیه است که پس از بیان زنا با محارم به عنوان یکی از عوامل ثبوت حدّ قتل، فرع دومی را با موضوع «زنا با زنپدر» مطرح ساخته و آن را نیز یکی دیگر از موجبات ثبوت حدّ قتل برشمردهاند.
پرسش اساسی این است که مستند شرعی حدّ قتل در مورد زنا با زنپدر کدام است؟ و در صورت تعارض با قواعد دیگر فقهی، کدام حاکم خواهد بود؟ در این پژوهش با بررسی ادله عام و خاص که در این باب وارد شده و نیز ضمن ارائه دیدگاههای مختلف و بررسی آنها، به نظر میرسد مطابق قاعده احتیاط در دماء، حکم اعدام در دیدگاه مشهور فقها و بند ب ماده 422 قانون مجازات اسلامی قابل خدشه میباشد.
بنابراین در راستای تحصیل نتیجه و پاسخ به پرسش مطرح در این پژوهش، ابتدا به بیان دیدگاههای موجود درباره زنا با همسر پدر پرداخته و پیش از بیان دیدگاه مختار، لازم است ابتدا تمام آنچه را که قابلیت دارد مستند قول به وجوب قتل زانی با همسر پدر قرار گیرد، ارائه نموده و مورد تحلیل و ارزیابی قرار دهیم.
نقد: استدلال مذکور، بر پایه این ادعاست که مطرح ساختن فرع دوم، صرفاً از باب بیان یکی از مصادیق فرع اول باشد، حال آنکه چنین ادعایی ثابت نیست؛ زیرا چه بسا دلیل اینکه فقها، بحث از زنا با همسر پدر را به صورت مجزا و مستقل مطرح کردهاند، تمسک به ادله خاصی است که پیرامون زنا با همسر پدر وارد شده است.
با توجه به اینکه خبر واحد مذکور، با اعراض مشهور مواجه شده است، دانسته میشود که عمده دلیل فقهای امامیه بر ثبوت حدّ قتل در زنا با همسر پدر، اخبار عام است.