چکیده:
شناسایی الگوهای جوی گرد وغبار و فرین های گرد وغبار در شمال شرقی ایران، هدف مطالعه است. این مهم با استفاده از داده روزانه دید افقی 10 ایستگاه سینوپتیک از بدو تأسیس تا سال2009 وداده های رقومی ارتفاع ژئوپتانسیل متر و مؤلفه های باد از مرکز پیش بینی محیطی و مطالعات جوی آمریکا با روش تحلیل مؤلفه اصلی و خوشه بندی، تعیین گردید. در شمال شرق ایران، به ترتیب گرد وغبار نیمه سرد مرتبط با ناوه آسیای غربی،کم ارتفاع شرق ایران، کم فشارمنطقه تا آسیای مرکزی و مسبب گرد وغبار نیمه گرم، پرفشار جنب حاره، کم فشار پاکستان تا ایران و پرفشار دریای خزر با بیشینه شیب فشار در منطقه می باشند. این شرایط در تابستان با هم ارتفاع 5900 متر بر روی منطقه، تشدید می شود. گرد وغبارهای شدید نیمه سرد را سردچال شمال و شمال غرب دریای خزر با کم فشار قوی در منطقه و در نیمه گرم با شکل گیری مانع و سردچال آسیای غربی، کم فشار پاکستان و پرفشار دریای خزر، فرین های گرد وغبار منطقه حادث می گردد. بنابراین گرد وغبار فرین، مشابه دیگر رخدادهای اقلیمی با الگوی سردچال و مانع نزدیک به ایران مرتبط است. با توجه به موقعیت استقرار الگوهای جوی فوق در طول سال، بیابان آسیای مرکزی و شرق منطقه با جریان شمال و شمال شرقی، منبع گرد وغبار نیمه گرم( بیشینه گرد وغبار) و منبع گرد وغبارهای نیمه سرد مرتبط با موقعیت جبهه های سیکلون و ناپایداری هوا، بیابان های داخلی ایران می باشند.
An identity of dust atmospheric patterns and extreme dust in northeastern Iran is the aim of the study. This main was determined to using of daily visibility data in ten synoptic stations from its establishment until 2009 and digital data of geopotential height and wind components from NCEP- NCAR and to principle component analysis and clustering approach. In northeastern of Iran, respectively, the dust of cold half is related to western Asia trough, Iran eastern trough and low in the region to central Asia, whereas the cause of warm half dust is subtropical high, Iran-Pakistan low and Caspian high with maximum pressure gradient in the region. This condition intensified to 5900 meters of subtropical height in the region. In the cold half, Cutoff low in north and northwest of Caspian along strong low caused extreme dust and extreme dust of warm half is related to the establishment of blocking and cutoff low of Western Asia, Pakistan low and Caspian high. Thus, extreme dust, other similar climatic events is related to the cutoff low and blocking neighbor to Iran. According to the position of the atmospheric patterns above-mentioned, throughout the year, central Asia desert and eastern of the region to north and northeast flow, is a source of dust in warm half and dust course of cold half related to the position of fronts of the cyclone and unstable weather, are internal deserts.
خلاصه ماشینی:
همچنین با بررسی الگوهای همدید تراز ٥٠٠ و ٧٠٠ هکتوپاسکال دوره گردوغبار صحرای افریقا مشاهده گردید، بیشینه وقوع گردوخاک پاییز، بهار و تابستان با جریان سیکلونی قوی شمال غربی آفریقا، کاهش ارتفاع ژئوپتانسیل و انتقال سرمای شدید مربوط است و همزمان در شرق تا مرکز صحرا و مدیترانه ، جریان آنتی Kutiel and Kishcha Alpert Barkan - ١ Wang and Ren Li Ding - ٢ Yuhua and Xiao Yongfu Tao - ٣ SHoob and Enzel Ziv Dayan - ٤ سیکلونی و افزایش ارتفاع ژئوپتانسیل و گرما غالب میباشد (بارکان و آلپرت ١، ٢٠٠٨).
الگوی جوی روز گرد وغبار زمستان (شکل ٢) در تراز ٥٠٠ هکتوپاسکال ، ناوه خمیده وکم عمق بادهای غربی در دریای خزر و جریان مداری روی ایران بوده و منطقه مورد مطالعه با تاوایی مثبت بوده که منطقه بیشینه آن در ساحل جنوبی خزر و تاوایی منفی در جنوب ایران و عربستان مشهود است .
الگوهای جوی در تراز ٥٠٠ هکتوپاسکال گرد وغبار بهار نشان می دهد (شکل ٣)، ناوه کم عمق بادهای غربی با محور خمیده و پرانتزی از شرق روسیه به شرق دریای خزر تا شمال عراق و همزمان پرفشار جنب حاره به ایران وارد شده و هم ارتفاع ٥٨٥٠ متر بخش عمده ایران ، پاکستان ، افغانستان و پشته باد غربی از شرق ایران تا روسیه مرکزی ادامه دارد.
pp ٢٫ number ٣٢٫ volume Geophysical Research Letters atmospheric circulation Synoptic analysis of dust storms in the middle east.