چکیده:
حقوق متهم یکی از مولفههای دادرسی عادلانه مجموعه امتیازات و اقداماتی است که در اختیار متهم قرار
می گیرد تا اینکه منافع وی تامین گردد دستگاه قضایی موفق نخواهد بود در انجام رسالتهای محوله اش
مگر اینکه از ضابطان مجرب و مامورین کار آزموده و وکلای اشنا به وظایف قانونیشان بهره گیرند حفظ
کرامت و ارزش والای انسانی و احترام به آزادی مشروع و حقوق شهروندی و رعایت اصول و ارزشهای
اسلامی در گرو اقدامات صحیح و عادلانه دستگاه قضایی و ضابطان دادگستری است و با توجه به الزامهای
قانونی راجع به حقوق متهم ولیکن هنوز حقوق متهم با بیتوجهی مقامات قضایی و ضابطان قضایی قرار
گرفته است پس از پرداختن به نقش ضابطان قضایی و نحوه آموزش آنها و آسیب شناسی مقررات تعقیب
طبق قانون کیفری دلایل اخلاقی حامی آن را که معمولا نهفته و در پشت پرده آنها قرار دارند را روشن
میسازد و نظر به اینکه دلایل اخلاقی نسبت به دلایل حقوقی برای مردم اقناع کننده است سبب پذیرش
اقناعی حقوق متهم خواهد شد در این پژوهش سعی میشود با بررسی قانون حقوق شهروندی و قانون آیین
دادرسی کیفری و اسناد بین المللی و دادنامههای صادر شده تکلیف ضابطان قضایی هنگام تعقیب متهم به
علاوه آسیب شناسی مقررات تعقیب را به طور کامل تشریح نماییم باشد که نقطه عطفی شود در رعایت
حقوق متهم توسط ضابطان قضایی هنگام تعقیب پس این مقاله این موضوع را به وضوح مشخص میکند.
خلاصه ماشینی:
الف ) نقش ضابطان قضايي درمرحله ي بازجويي مقدماتي مبني برحفظ حقوق شهروندي متهم : بازجويي عبارت است از هنر و فن طرح يک رشته سوالات قانوني از متهم يا مظنون به ارتکاب جرم به منظور اخذ اطلاعات سه ايه درباره حادثه کيفري که هدف از آن کشف حقيقت و روشن شدن وضعيت و واقعيت کيفري است معمولا بازجويي پس از ساير موارد تحقيقات مقدماتي انجام ميگيرد تا مامور با توجه به اطلاعات و اماراتي که کسب کرده به تکميل اطلاعات مورد نياز ز خود برسد اما بازجويي مقدماتي در جريان کشف و تعقيب جرم توسط ضابطين دادگستري از تمام کساني که در مظان اتهام قرار ميگيرند و يا کساني اطلاع از وقوع جرم و کيفيت و ارتکاب آن دارند به عمل آورده ميشود حقوق متهم در مرحله بازجويي شامل موارد زير است ١ تفهيم اتهام ٢ حق سکوت ٣ حق داشتن وکيل ٤ حفظ حرمت و حيثيت و حفظ حريم خصوصي متهم ٥ ممنوعيت شکنجه و رفتارهاي موهن يکي از اصول دادرسي منصفانه لزوم ١١٠ دوره جديد، سال ششم ، شماره پانزدهم ، بهار ١٤٠٠ آسيب شناسي مقررات ناظر بر تعقيب کيفري ضابطين در حقوق کيفري ايران رعايت اصل برائت توسط مقام تعقيب و تحصيل و ارائه دلايل قانوني و مشروع است لذا بازجويي که يکي از اقدامات حساس مرحله تحقيقات مقدماتي است متوقف بر تحصيل و ارائه دليل کافي مبني بر توجه اتهام به متهم از سوي مقام تعقيب و شاکي خصوصي است نمونه آسيب و چالش در اين مقوله با عنايت به اينکه حسب صراحت ماده ١٦٨ قانون آيين دادرسي کيفري قاضي نبايد کسي را جلب کند مگر اينکه دلايل کافي براي احضار يا در داشته احضار و جلب مقدمه ضروري بنابراين به طريق اولي بازجويي از متهم نيز بايد مسبوق به دلايل کافي باشد.