چکیده:
کتاب «الغیبه نعمانی» از نگاشتههای اختصاصی پیرامون آموزه مهدویت است. یکی از بخشهای پراهمیت این کتاب، باب چهارم آن با نام «باب ما روی فی ان الایمه اثنا عشر اماما و انهم من الله و باختیاره» است. اهمیت این باب در گردآوری نصوصی است که نام امامان معصوم% در آنها وارد شده است. پژوهش پیشرو با روش تحلیلی- توصیفی در پی آن است که با گونهشناسی و بررسی روایات این باب، میزان اعتبار و دلالت آنها را واکاوی کند. یافتههای این نگاشته بر آن است که نسبت به افراد مختلف در جامعه مخاطبان، نصوص از درجه دلالت متفاوتی برخوردار بوده است. برخی بر کلیت عدد دوازدهگانه و شماری نیز بر نامبردن تکتک آن بزرگواران، رهنمون بوده است. بنابراین نگاه جامع به همه آن روایتها پاسخگوی شناسایی امامان خواهد بود.
خلاصه ماشینی:
بنابراین نگاه دقیق و علمی به این باب جوابگوی این سؤال اساسی است که «واکاوی و بررسی نصوصی که بر اسامی دوازده امام در باب چهارم این کتاب دلالت داشته، چه نتایجی را دربر خواهد داشت؟» همچنین اینکه «آیا این روایات دیدگاه شیعه اثناعشری را پشتیبانی میکند؟» پیرامون پیشینه موضوع باید اشاره شود که در آثار گذشتگان در ذیل مباحث امامت، نصوصی بر اسامی دوازده امام ذکر شده است؛ مثل باب نصوص امامت دوازدهگانه در کتاب «کافی».
باب چهارم الغیبه با نام «باب ما روي في أن الأئمة اثنا عشر إماما و أنهم من الله و باختياره» اشاره به برخی نصوص پیرامون امامان دوازدهگانه( و انتصاب آنها از طرف خداوند است.
در این نگاشته در آغاز به روایاتی که در آنها نام دوازده امام بهصورت کامل بیان شده، اشاره گردیده است؛ در ادامه نیز روایاتی که صراحت در عدد دوازده دارند اما تنها نام برخی امامان را دربر دارد، بررسی شده است.
الف: روایت پرسش خضر نبی( در باب چهارم کتاب الغیبة نعمانی، حدیث دوم اشاره به پرسش حضرت خضر( دارد که پیش از آن و همچنین، پس از آن در منابع زیر یافت شده است: بررسی روایت پرسش حضرت خضر( در منابع دیگر اولین منبعی که به این روایت اشاره دارد، تفسیر قمی است که تمام روایت را نیاورده و تنها به پاسخ اول امام حسن مجتبی( بسنده کرده است.
ب: حدیث لوح جابر حدیث پنجم از باب چهارم کتاب الغیبه نعمانی به «لوح جابر» اشاره دارد که نام دوازده امام( در آن آمده است.
در روایات این بخش، تنها نام برخی امامان تا امام پنجم ذکر شده است.