چکیده:
امروزه ارزیابی تأثیرات قانون فرایند بسیار مهمی است که در روند قانونگذاری باید به آن توجه شود. بهمنظور تحقق این فرایند، نهادهای مختلفی باید ایفای نقش کنند. از مهمترین نهادهایی که در کشورهای مختلف در این زمینه باید وظایفی را انجام دهند، مجالس قانونگذاری کشورها هستند. حال سؤال این است که در جمهوری اسلامی ایران مجلس شورای اسلامی با توجه به وظایف و اختیارات خود چه جایگاهی در تحقق فرایند ارزیابی تأثیرات قانون دارد؟ برای پاسخگویی به این پرسش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی بیان خواهد شد که مجلس شورای اسلامی با توجه به وظیفه قانونگذاری و نظارت که بر عهده دارد و نیز ظرفیت ساختاری بخشهای مختلف مجلس، میتواند مهمترین نقش را در فرایند ارزیابی تأثیرات قانون بر عهده داشته باشد. در این زمینه مجلس شورای اسلامی میتواند از نظرهای گروههای مدنی و کمک سایر نهادها نیز برای ارزیابی تأثیر قانون بهره ببرد.
Today, Regulatory Impact Assessment is a very important process that must be considered in the legislative process. In order to take place, various institutions must play a role. One of the most important institutions is the legislative body of each country. This is observed in many countries that have to perform their duties in this field. Now focusing on the Islamic Republic of Iran’s legal system, the main question is: “what is the position of the Islamic Consultative Assembly in terms of its duties and powers in the implementation of the process of Regulatory Impact Assessment?” To answer this question, using a descriptive-analytical method, it will be stated that the Islamic Consultative Assembly, considering its legislative and oversight duties, as well as the structural capacity of different parts of the Assembly, can play the most important role in the process of Regulatory Impact Assessment. In this regard, the Islamic Consultative Assembly can use the views of civic groups and the help of other institutions to Regulatory Impact Assessment.
خلاصه ماشینی:
حال سؤال اين است که در جمهوري اسلامي ايران مجلس شوراي اسلامي با توجه به وظايف و اختيارات خود چه جايگاهي در تحقق فرايند ارزيابي تأثيرات قانون دارد؟ براي پاسخگويي به اين پرسش با استفاده از روش توصيفي - تحليلي بيان خواهد شد که مجلس شوراي اسلامي با توجه به وظيفه قانونگذاري و نظارت که بر عهده دارد و نيز ظرفيت ساختاري بخش هاي مختلف مجلس ، ميتواند مهم ترين نقش را در فرايند ارزيابي تأثيرات قانون بر عهده داشته باشد.
با توجه به اصل ٧٦ قانون اساسي «مجلس شوراي اسلامي حق تحقيق و تفحص در تمام امور کشور را دارد»؛ بنابراين از اين اصل و برخي ديگر از اصول قانون اساسي نيز استفاده مي شود که مجلس مي تواند در همه حوزه هاي کشور ورود کند و بر آن حوزه ها نظارت داشته باشد.
پس يکي از اموري که مي تواند مجلس را در بخش قانونگذاري کمک کند، فرايند ارزيابي تأثيرات قانون است ، چراکه با ارزيابي تأثيرات قوانين موجود که براساس داده هاي تجربي اثبات شده اند، مي توان به قضاوت عيني در خصوص قوانين دست يافت و اين بررسي تأثيرات و کارايي يک قانون موجود به عنوان بخش جداييناپذير از عملکرد يک مجلس در نظر گرفته مي شود (٦ :٢٠٠٢ ,Wittholz &Bauer ).
تصويب قوانين آزمايشي و همچنين اختياراتي که به کميسيون هاي تخصصي مجلس شوراي اسلامي در آيين نامه داخلي مجلس داده شده است و همچنين اختيارات ديوان محاسبات کشور همگي مي توانند به منظور ارزيابي تأثيرات قانون توسط مجلس استفاده شوند.
8. Zarshkan Abed, Leila (2008), Assessing the Impact of Law: A Tool for Better Legislation, Scientific Supervisor: Behzad Poursaid, Tehran: Islamic Consultative Assembly Research Center Publications, First Edition.