چکیده:
امروزه بسیاری از مستشرقان، برای فلسفه در فرهنگهای شرقی، اصالت قائل اند و بسیاری از مفاهیم کلیدی در این فرهنگها را برخاسته از متنِ تمدنهای شرقی میدانند. این باور، باعث شده تا مستشرقان به بررسی مفاهیم مطرح در فلسفههای شرقی همت گمارده و برخی از آنها را با مفاهیم مطرح در فلسفههای غربی، تطبیق نمایند. الیور لیمن، از جمله اندیشمندان غربی است که در دو دههی اخیر، آثاری ارزشمند در خصوص فلسفههای شرقی بویژه فلسفهی اسلامی نگاشته است. در جستار حاضر، بر آنیم تا به نقد و بررسی یکی از مهمترینِ این آثار با عنوان "مفاهیم کلیدی در فلسفههای شرقی" بپردازیم. لیمن در این اثر، با گردآوری مفاهیم کلیدی در فلسفههای شرقی چون هندوئیسم، بودیسم، آئین کنفوسیوس و فلسفهی اسلامی، توضیحاتی مختصر برای هر اصطلاح بیان نموده است. از مهمترین محاسن اثر لیمن، آن است که وی سعی داشته تا این مفاهیم را در ساختار تمدنیِ خود فلسفههای شرقی تبیین کند. اما او برخی از مفاهیم کلیدی در فلسفههای شرقی بهویژه فلسفۀ اسلامی را مطرح نکرده و یا توضیح چندان روشنی دربارهی آنها ارائه نکرده است. همچنین توضیحات برخی مدخلها در این اثر، کافی نیست و حتی لیمن از بیان برخی اصطلاحات کلیدی در فلسفههای شرقی، غفلت ورزیده است.
Today many of orientalists think that philosophy in the eastern cultures has authenticity and the eastern concepts in philosophy and humanities are rooted in this culture. This attitude led them to investigate critically the eastern concepts in philosophy. They also tried to compare them to western philosophical concepts. Oliver Leaman is of the most famous western thinkers that has published different books on eastern philosophy, especially Islamic philosophy. In this article, we will try to investigate critically on one of his books titled “Key Concepts in Eastern Philosophy”. Leaman in this book gathered different concepts in the eastern philosophies like Buddhism, Hinduism, Confucius, and Islamic philosophy, and explains these concepts according to the eastern texts. One of the most important privileges of this book is that Leaman tries to explain eastern philosophical concepts in their cultural context, but he did not explain some key concepts in the eastern philosophies nor did he explain them shortly.
خلاصه ماشینی:
اين اثر ارزشمند با عنوان مفاهيم کليدي در فلسـفه ي شـرقي (Key Concepts in Eastern Philosophy١) در ٢٢٥ صـفحه منتشـر شـده و حاوي مهم ترين اصطلاحات رايج در فلسفه هاي چينـي ، ژاپنـي ، کـره اي ، اسـلامي و ديگـر سنت هاي برجسته ي فلسفي در شرق مي باشد ٢.
پژوهش هاي اليـور لـيمن در خصـوص فلسـفه ي اسـلامي و يهـودي ، بـه زبان هاي مختلفي ترجمه و منتشر شده است که از اين ميان ، براي پژوهش گـران فلسـفه در ايران ، شناخته شده ترين آنها کتاب تاريخ فلسفه ي اسلامي است که در دو جلد و با همکاري سيد حسين نصر، توسط انتشارات راتلج در سال ١٩٩٩م به چـاپ رسـيده اسـت ٣.
اليور ليمن در مفاهيم کليدي در فلسفه ي شرقي، به روشي که در نوشتن دائره المعارف ها مرسوم است ، مهمتـرين اصـطلاحات فلسـفه هـاي شرقي را بـه اختصـار توضـيح داده اسـت و البتـه محققـي مـي توانـد چنـين پژوهشـي را به انجام برساند که اولا از دانش و آگاهي کافي نسبت به مباحـث و موضـوعات کليـدي در فلسفه هاي شرقي برخوردار باشد و ثانيا مهارت خوبي در توضيح مفاهيم کليدي داشته باشد به گونه اي که خواننده با مطالعه ي مفهوم يا اصطلاح مورد نظـرش ، تصـويري روشـن از آن به دست آورد (٢١ ,٢٠٠٦ ,Peimin).
در ايـن جسـتار بـه يکي از مهم ترين آثار وي در حوزه ي شرق شناسي توجه نموديم ، اثري که با عنوان مفـاهيم کليدي در فلسفه هاي شرقي ، توسط انتشارات راتلج منتشر شده است .