چکیده:
هدف از انجام پژوهش حاضر مقایسه دگرگونیهای قوانین و مقررات در خصوص ماهیت تابعیت در حقوق کشورهای ایران و کانادا میباشد. این مطالعه به روش مروری توصیفی و تحلیلی به کمک دادههای کتابخانهای انجام گرفت. تابعیت یا ملیت اصطلاحی است که برای اشاره به نوعی رابطه سیاسی معنوی یا حقوقی بین یک شخص و ملت یا دولتی معین استفاده میشود. رابطهای که با آن خانواده ملت تشکیل مییابد به عبارتی پیوندی که وابستگی فردی از افراد انسانی را به ملتی خاص توجیه میکند. تابعیت پیوندی که شخص را به ملت معینی مربوط میسازد و تعلق حقوقی شخص به جمعیت تشکیل دهنده دولت است. تابعیت رابطهای است بین فرد و دولت که شخص تبعه را در قبال تبعیت به حمایت دولت متبوع خود ذی حق مینماید. باتوجه به یافتههای پژوهش باید بیان کرد که کشور کانادا با شعار مهاجرت پذیری یکی از مهاجرپذیرترین کشورهای جهان میباشد که بر مبنای مواد قانونی 15 و27 قانون اساسی این کشور که به اصل چند ملیتی و تنوع فرهنگی اشاره دارد سالانه باعث جذب مهاجران تحصیل کرده و تجار فراوانی از سراسر جهان میشود. مطابق دادههای هر دو گزارش داخلی و بینالمللی، کانادا جزء سه کشوری است که بیشترین تعداد ایرانیها به آن مهاجرت کردهاند. این جمعیت بر اساس گزارش دبیرخانه شورای عالی ایرانیان، ۴۰۰ هزار نفر و بر پایه گزارشهای بینالمللی ۱۶۶ هزار و ۲۹۴ نفر است. با گذشت زمان و افزایش تعداد درخواستهای مهاجرتی به کشور کانادا این کشور سعی بر سختگیری اصول مهاجرتی خود کرد تا فقط افرادی که بتوانند در توسعه همه جانبه و پیشرفت این کشور دخیل هستند وارد این خاک شوند و تابعیت این کشور را کسب کنند. به همین منظور اولین اقدامات برای تغییر قوانین در 2014 شروع شد و در ژوئن 2015 اولین تغییرات صورت گرفت. این تغییرات باعث پیامدهای مثبتی برای شهروندان شد و فشارهای دولت و نمایندگان آن سبب شد تا در سال 2017 دوباره این قوانین مورد بررسی قرار بگیرند و این روند را سخت تر از قبل کنند. در این قوانین سعی شد مدت زمان اقامت اولیه و شرایط اخذ ویزای کانادا نسبت به قبل تغییر کند. در ایران نیز اولین اقدام برای تغییر قوانین تابعیت در سال 1385 در خصوص فرزندان دارای مادر ایرانی و اتباع بیگانه صورت گرفت که این تحولات سبب شد تا در سالهای بعدی نیز این بازنگریها صورت بگیرد و دوباره این قانون در سال 1391 بازنگری شود. اما باتوجه به نیازهای ملی و بین المللی به تابعیت و افزایش درخواستهای تابعیت در کشور ایران و همچنین افزایش مهاجرت از ایران به نظر میرسد قانونگذاران در مواد قانونی در خصوص تابعیت باید تغییراتی را ارائه دهند.
خلاصه ماشینی:
باتوجه به يافته هاي پژوهش بايد بيان کرد که کشور کانادا با شعار مهاجرت پذيري يکي از مهاجرپذيرترين کشورهاي جهان مي باشد که بر مبناي مواد قانوني ١٥ و٢٧ قانون اساسي اين کشور که به اصل چند مليتي و تنوع فرهنگي اشاره دارد سالانه باعث جذب مهاجران تحصيل کرده و تجار فراواني از سراسر جهان مي شود.
نتايج مطالعه جعفري و شيري (١٤٠٠) بررسي تعيين و تغيير تابعيت اشخاص و صاحبان شرکت هاي تجارتي در حقوق ايران نشان داد که ، بعضي از حقوقدانان در اين که شرکت تابعيتي داشته باشد، ترديد کرده اند و اصولا استعمال لفظ تابعيت را در مورد شرکت غير صحيح تلقي مي کنند.
(1395 گفتار دوم : تابعيت از منظر حقوق داخلي و حقوق بين الملل بند اول : حق بر تابعيت از منظر حقوق داخلي قانون اساسي کشور جمهوري اسلامي ايران مطابق ماده ٥ اين اعلاميه ، ماده ٤١ اين اعلاميه را تأييد مي کند و حق شهروندي را صحه مي گذارد: «هر ايراني داراي حق تابعيت است و اين حق براي همه ي افراد جامعه به رسميت شناخته شده و دولت ها نمي توانند اين حق را از آنها دريغ کنند يا آن را نقض کنند.
طبق بند ٢ ماده ٩٧٦ قانون مدني جمهوري اسلامي ايران و همچنين قانون تابعيت کانادا، براساس قوانين هر دو کشور ايران و کانادا اطفالي که از پدر ايراني و والدين کانادايي زاده شوند افزون بر اينکه در داخل کشورهايشان و يا خارج از آن متولد شده باشند تابعيت داده مي شود و اينگونه تابعيت بخشيدن از نوع تابعيت اصلي است .