چکیده:
برخی از مستشرقان و روشن فکران مسلمان بر این باورند که شیعیان برای دفاع از مشروعیت حکومت علی ، به رغم اعتراض و مخالفت علنی با حکومت وقت و روند انتخاب جانشین، مبنایی برای اثبات مشروعیت حکومت امام خویش نداشته و تنها به وابستگی امام با رسول خدا9 استناد کردهاند. چنین شبهه ایی سبب گردید تا این سؤال مطرح گردد که ملاک و مؤلفه های شیعیان برای اثبات مشروعیت حکومت امیر مؤمنان علی چه بوده است؟در پاسخ به پرسش فوق، پژوهش حاضر ضمن نقد نظریه، ملاک های مشروعیت خلافت امیر مؤمنان علی را بر اساس اندیشه و عمل سیاسی اصحاب ایشان استخراج کرده است. یافتههای پژوهش بیان گر آن است که اصحاب آن حضرت با تأسی از باورهای کلامی صادره از رسول خدا در میان مسلمانان تبیین شده بود، به دفاع از حق امام خود پرداخته و با تعابیری چون امام مفترض الطاعه، وصی رسول خدا ، امام عالم، معصوم و تعیین شده از جانب خداوند، به اثبات مشروعیت حکومت امام خویش اقدام کردهاند.
خلاصه ماشینی:
ملاک های مشروعیت حکومت امیر مؤمنان علی (علیهالسلام) در اندیشه سیاسی شیعیان عصر حضور دریافت : ١٤٠٠/٦/٢٥ تأیید:١٤٠٠/١٢/٢٥ سیدمجتبی جلالی * ومحمدجواد یاوری سرتختی ** چکیده برخی از مستشرقان و روشن فکران مسلمان بر این باورنـد کـه شـیعیان بـرای دفـاع از مشروعیت حکومت علی ٧، به رغم اعتراض و مخالفت علنی با حکومت وقت و روند انتخـاب جانشین ، مبنایی برای اثبات مشروعیت حکومت امام خویش نداشته و تنها به وابستگی امـام با رسول خدا ٩ استناد کرده اند.
با روشن شدن شیوه نظام خلافت زمینی خلفا در سقیفه ، اکنون نوبت بـه طـرح ایـن مسأله است که شیعیان امامیه مبتنی بر چه مبانی و مـلاک هـایی اقـدام بـه گـرفتن حـق غصب شده کرده و از مشروعیت حکومت امام خـود دفـاع کردنـد؟ برخـی مستشـرقان (هالم ، ١٣٨٥، ص١٥) و روشن فکران مسـلمان و منـابع اهـل سـنت (ابن نـدیم ، بـی تـا، ص٢٢٣ و ابـن حـزم ، ١٤١٦ق ، ج٤، ص١٨٣-١٨٠) بـر ایـن باورنـد کـه شـکل گیـری باورهای شیعی در دوره های پس از خلافت امیر مؤمنان علی (علیهالسلام)بوده و آنـان در زمـان سقیفه و روی کار آمدن بنی امیه ملاکی برای اثبات خلافت امام خود نداشته و با تکیه بر رابطه آن حضرت با رسول خدا ٩، یا عقلانی بودن شخصیت علی (علیهالسلام)برای جانشینی ، اقدام به دفاع از حکومت وی کرده اند.