چکیده:
در نظام جنسی دین مبین اسلام، ارضای میل جنسی در مسیر هدفمند و حرکت به سوی کمال، یک اصل محسوب میشود که به جهت دارا بودن کارکرد تأمین آرامش جسمی و روانی، این غریزه در آموزههای اسلامی دارای ارزش است. ارضای نیاز جنسی همسر از وظایف مشترک زن و مرد است که مستندات متعددی در خصوص حق و تکلیف هر دو طرف وجود دارد. آنچه در بین حقوق جنسی زن و مرد متمایز به نظر میآید، حق بهرهمندی از استمتاع (رابطه) جنسی از حیث زمان است که در مقابل مطلق و بلامنازع بودن حق مرد در این مسئله، حق زن مقید به چهار ماه یکبار شده است. در ادبیات اسلامی موجود، دو رویکرد حقوقی و اخلاقی به چشم میخورد که هر کدام ادلهای دارد. در پژوهش حاضر با روش تبیینیـتحلیلی، ادلة هر دو رویکرد بررسی شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که ادلة رویکرد حقوقی قابل نقد است و ادلة رویکرد اخلاقی از اتقان بیشتری برخوردارند. در نتیجه، دیدگاه مشهور، یعنی محق بودن زن نسبت به حق جنسی هر چهار ماه یکبار، «حکم اولی شرعی» و بالاترین حد زمانی است که شارع تعیین کرده و ناظر به شرایط عادی است و با وجود اموری مانند جوانی، تمایلات و نیاز جنسی زن، مرد نمیتواند خود را نسبت به این نیاز، غیرمسئول بداند. همچنین با توجه به فتاوای فقهای معاصر، جایگاه عرف در امور جنسی زوجین، تقدم اخلاق بر حقوق در روابط خانوادگی و حساسیت روانی بانوان، رویکرد اخلاقی یعنی همان بهرهمندی زن از رابطة جنسی در کمتر از چهار ماه و به هنگام نیاز، تقویت میشود.
Satisfying the sexual desire in a purposeful way and moving towards perfection is considered a principle in the sexual rights of Islam, which has been valued in Islamic teachings for its function of providing physical and mental peace. Satisfying the sexual needs of the spouse is one of the joint duties of men and women, and there are many documents regarding the rights and duties of both parties. What seems to be distinct in the sexual rights of men and women is the right to enjoy sexual intercourse in terms of time, in contrast to the absolute and undisputed right of a man in this matter, the right of a woman is limited to once every four months. In the existing Islamic literature, there are two legal and ethical approaches, each of which has its own arguments. In this research, the evidence of both approaches has been examined with explanatory-analytical method. The results show that the arguments of the legal approach can be criticized, and the arguments of the ethical approach are more sophisticated; As a result of the popular opinion - that a woman has the right to have sex every 4 months - it is the "first rule of Shar' " and the highest time limit that is determined by legislator (or Share') and is related to normal conditions and man cannot be irresponsible towards this need despite things like; woman's youth, desires and sexual needs. Also, according to the decree of contemporary jurists, the situation of custom in the sexual affairs of couples, the precedence of ethic over law in family relationships and the psychological sensitivity of women, the moral approach - the benefit of a woman from sexual intercourse in less than four months and when needed - is strengthened.
خلاصه ماشینی:
ارائة راهحلی برای تبیین حقوق جنسی بانوان بر اساس رویکردهای حقوقی و اخلاقی مریم قوجائی خامنه* 1 تاریخ دریافت: 13/10/1401 محمدرضا سالاریفر 2 تاریخ پذیرش: 9/02/1402 چکیده در نظام جنسی دین مبین اسلام، ارضای میل جنسی در مسیر هدفمند و حرکت به سوی کمال، یک اصل محسوب میشود که به جهت دارا بودن کارکرد تأمین آرامش جسمی و روانی، این غریزه در آموزههای اسلامی دارای ارزش است.
- «قلمرو حقوق همسر در روابط زناشویی از منظر فقه و حقوق خانواده» نوشتة سعید نظری توکلی و فاطمه کراچیان ثانی (1397): در این نوشتار، به دوسویه بودن حقوق جنسی همسران اشاره شده و پاسخگویی به نیاز جنسی همسر با معیار نیاز جنسی واجب دانسته شده است نه با حکم محدود بودن به هر چهار ماه یکبار.
در مقالة «کارکردهای اصل عفاف در حقوق خانواده» نوشتة فرجالله هدایتنیا (1395) نیز محقق با استناد به لزوم رعایت عفاف، بر این باور است که اگر خطر به ضرر افتادن زوجه پیش از چهار ماه وجود داشته باشد، برقراری ارتباط جنسی بر مرد واجب است تا عفت زن حفظ شود.
با توجه به عنایت پژوهشگران حوزة زن و خانواده به مسئلة حقوق جنسی زوجین و زنان بهطور خاص، مقالات متعددی با رویکردهای مختلف به چاپ رسیده است که در این مقال، فرصت پرداختن به آنها وجود ندارد.
با توجه به اینکه فلسفة ازدواج برای مرد و زن هر دو، نگهداری نفس و عفت جنسی است (فضلالله، 1419ق، ج4، ص278)، مرد نمیتواند خود را غیرمسئول و مبرا بداند؛ چنانکه در این موارد، فقها نیز مبادرت به آمیزش قبل از چهار ماه را لازم دانستهاند (طباطبايى حکیم، 1416ق، ص76).