چکیده:
با توجه به کثرت موارد اختلاف بین شیعه و سنی در مبحث نماز ، در مقاله حاضر 12 مورد از مهمترین موارد اختلاف بین مذاهب پنجگانه فقهی ( امامیه « جعفری » ، حنفی ، مالکی ، شافعی و حنبلی ) را در باره نمازهای واجب یومیه از قبیل اوقات نماز ، اذان و اقامه ، تکتف و . . . مورد بررسی قرار داده و نظرات فقهای پنج مذهب را به تفکیک آورده ایم . هدف از نگارش این مقاله ، آشنایی با موارد اختلاف و بیان نظرات فقهای مذاهب خمسه در موارد اختلافی مساله نماز می باشد و به لحاظ رعایت اختصار ، غالبا از ذکر ادله مربوط به هر مذهب صرفنظر نموده ایم . روش کار ما در این پژوهش ، بدین صورت است که پس از طرح مساله ، ابتدا قول امامیه ، سپس اقوال مذاهب اربعه اهل سنت را آورده و از منابع معتبر فقهی فریقین از قبیل الخلاف شیخ طوسی ، المغنی ابن قدامه، الفقه علی المذاهب الاربعه جزیری، الفقه علی المذاهب الخمسه استاد مغنیه و . . . بهره برده ایم . در خاتمه نوشتار با عنوان « اتحاد بین مذاهب اسلامی » ، داستان منازعت چهار مسکین را از کتاب مثنوی آورده و نتیجه گرفته ایم که : فی الواقع ، حقیقت یکی است و باید درصدد رفع اختلاف و ایجاد اتحاد بین مسلمانان بویژه پژوهشگران و دانشجویان باشیم.
Ijtihad means try to get the conceptual meaning of Jurisprudance principle accordingly. The meaning of Ijtihad changed about seven centries ago.
As it's certain، human can today recognize the obscenity and goodness of affairs easily.So our mind has the ability to analyse the positive and negative of our actions and behavior.
The article tries to clarify the conceptual and historical process of Ijtihad over the time.
خلاصه ماشینی:
"به بیان دیگر : طبق نظر شیعه ، آخر وقت ظهر،تا قبل از مقدار 4 رکعت نماز به غروب آفتاب است ( این زمان برای خواندن نماز عصر می باشد) تحریر الوسیلة ، 1 / 138 ؛ الخلاف ، 1 / 257 ( مسألة 4 )) مذاهب اربعه گویند : آغاز نماز ظهر از زوال خورشید بوده و پایان وقت نماز ظهر ، زمانی است که سایة هر چیز همانند خود آن چیز گردد(الخلاف،1 / 256 ، مسأله 3 ؛ ابن قدامه، المغنی ، 1 / 379 – 381 (باب المواقیت)؛ الفقه علی المذاهب الخمسة،ص 79 ؛ الفقه علی المذاهب الاربعة،1 / 183 ).
حنفیه، حنابله و مالکیه معتقدند پایان وقت صبح ، طلوع خورشید است و شافعیه قول به تفصیل را پذیرفته اند(ابن قدامه ، المغنی ، 1 / 395 ؛ شیخ طوسی ، الخلاف ، 1 / 267 ؛ شافعی ، الام ، 1/ 93 ؛ نووی ، المجموع ، 3 / 43 ؛ شربینی ، مغنی المحتاج ، 1 / 124 ؛ سرخسی ، المبسوط ، 1 / 141 - 142 ؛ الفقه علی المذاهب الاربعة ، 1 / 185 ).
شافعی ، مالکی، حنابله و بسیاری از فقهای امامیه ، اذان گفتن برای نماز صبح را قبل از دخول وقت ، جایز دانسته ولی ابوحنیفه ، آن را منع کرده و فرقی بین نماز صبح و غیر آن ، نگذاشته است ( الفقه علی المذاهب الخمسة، ص 102 – 103 ؛ شرائع الاسلام ، 1 / 65 ؛ جواهر الکلام ، 9 / 77 )."