چکیده:
درباره «نکاح سفیه» یعنی نکاح کسی که در امور مالی به درجه رشد نرسیده، مباحث فراوان وجود دارد. آنچه غالبا از نظرها دور مانده و کمتر بدان پرداخته شده است اینکه اگر کسی در امور مالی رشید باشد، ولی در خصوص ازدواج و انتخاب همسر که موضوعی غیرمالی است، رشید نباشد، آیا می تواند آزادانه و بدون دخالت ولیّ خود ازدواج کند؟
در این نوشتار، پس از طرح دو دیدگاه گوناگون و تحلیل و نقد دلایل، به این نتیجه می رسیم که سفاهت در امر ازدواج، شخص را از اینکه بتواند مستقلا در ازدواج خود تصمیم بگیرد، باز می دارد و پس از بیان ملاک هایی برای تشخیص وجود رشد مذکور در اشخاص، پیشنهاد خود را درباره اصلاح مقررات قانون مدنی که با مباحث پیش گفته ارتباط می یابد، ارائه می دهیم.
There are many points concerning "marriage of the lunatic" (i.e. one who does not sufficiently grow to administrate his own financial matters). What that seems to be neglected and is not so discussed is that if someone is of sound mind in financial matters but not for marriage and selecting a spouse (which is a non-financial matter)، will he be free to marry without a permission of his guardian? After speaking of two different views and analyzing arguments posed for them، we will come to the conclusion that lunacy in marriage prevents one from deciding independently for marriage; and، after introducing some standards to recognize soundness of the mind، we will present our proposal to correct the rules of the Civil Code in relation to the above points.
خلاصه ماشینی:
"آنچه غالبا از نظرها دور مانده و کمتر بدان پرداخته شده است اینکه اگر کسی در امور مالی رشید باشد،ولی در خصوص ازدواج و انتخاب همسر که موضوعی غیر مالی است،رشید نباشد،آیا میتواند آزادانه و بدون دخالتی ولی خود ازدواج کند؟ در این نوشتار،پس از طرح دو دیدگاه گوناگون و تحلیل و نقد دلایل،به این نتیجه میرسیم که سفاهت در امر ازدواج،شخص را از اینکه بتواند مستقلا در ازدواج خود تصمیم بگیرد،باز میدارد و پس از بیان ملاکهایی برای تشخیص وجود رشد مذکور در اشخاص،پیشنهاد خود را درباره اصلاح مقررات قانون مدنی که با مباحث پیش گفته ارتباط مییابد،ارائه میدهیم.
آنچه در اینجا موضوع بحث است اینکه اگر شخصی در امور مالی رشید باشد؛ولی در ارتباط با خود ازدواج،از جمله انتخاب همسر که امری غیر مالی است به درجه رشد نرسیده باشد،آیا میتواند مستقلا تصمیم بگیرد یا اینکه در این مورد به اذن ولی احتیاج است؟ در میان اندیشمندان اسلامی،استاد شهید مرتضی مطهری(مطهری،1372، ص 131-132)به درستی به اهمیت این بحث پی برده و براین اعقتاد است که اسلام در مسئله ازدواج،بلوغ و عقل را کافی نمیداند،بلکه پسر و دختر برای ازدواج باید به مرحله رشد نیز رسیده باشند.
به نظر میرسد که در تکمیل استدلال مذکور باید این نکته را اضافه کرد که مقصود از«سفیه»در ذیل روایت،به تناسب حکم و موضوع،اعم از سفیه در امور مالی و غیر مالی است و در نتیجه لازمه تصرف در هرموردی وجود رشد در همان مورد میباشد؛ بنابراین دیدگاه آن دسته از فقیهانی(حکیم،[بیتا]،ج 14،ص 461)که منکر اطلاق کلمه (*)عن أبی عبد اللٰه علیه السلام قال:«سأله ابی و أنا حاضر-عن الیتیم متی یجوز أمره»؟قال:«حتی یبلغ أشده»."