چکیده:
از جمله آموزه های سیاست جنایی اسلام که نقش و جایگاه بسیار مهمی در پیشگیری از جرم دارد، نهاد وقف وترویج فرهنگ وقف است.بررسی ابعاد وقف، به ویژه با نظر به وقفنامه هاییکه تاکنون کشف شده است و گزارش هایی که از وضعیت جوامع اسلامی موجود است، اثبات کننده این مدعاست که از جمله کارکردهای وقف، پیشگیری از بزهکاری و نیز بزهدیدگی است. کارکرد نهاد وقف فقط به پیش از وقوع جرم محدود نمی شود، بلکه پس از وقوع جرم نیز نقش آفرینی موثری در کاهش جمعیت کیفری، سازش دادن بزهکار و بزهدیده و ایفای نقش ترمیمی یا حتی اصلاح و درمان مجرمان دارد. در این مقاله ابعادی از این کارکردها بررسی می شود.
One of the doctrines in Islamic criminal policy، which plays an important role to prevent crimes، is the institution of Endowment (waqf) and promotion of the culture of endowment. Study of various aspects of endowment، in particular given the discovered deeds of endowment which are in fact reports made of Islamic societies، proves the claim that one of the functions of endowment is to prevent crimes and being victim of crimes. The function of endowment is not limited to the period before occurrence of crime; even after it، it may play an important role to decrease criminal population، make reconciliation between criminal and his victim، and correct or even cure the criminals. In the present article،some aspects of such functions are studied.
خلاصه ماشینی:
"البته تأثیر وقف فقط به امنیت اجتماعیمحدود نمیشود:«وقف میتواند ضریب امنیت را در همۀ سطوح بالا ببرد؛در زمینۀفردی باعث توسعۀ فردی و تکامل شخصیتی فرد واقف شود و افرادی که از منافعوقف بهره میبرند نیز به نوبۀ خود احساس امنیت بیشتری خواهند داشت؛در زمینۀامنیت ملی،با تحقق هر چه بیشتر عدالت اجتماعی و برابری فرصتها در سطح اجتماع،راه برای گسترش توسعۀ سیاسی و اقتصادی هر چه بیشتر جوامع هموار میشود و درنهایت،در سطح بینالمللی نیز نمیتواند به گسترش همکاریهای متقابل،توسعۀ پایدارو ارتقای موازین حقوق بشر کمک کند»(سیمبر،1388،ص 124).
برخی از محققان با اشاره به کارکردهای اقتصادی وقف،نقش آن را درتأمین اجتماعی جامعه و بر طرف ساختن مفاسد اجتماعی تبیین کردهاند: وقف در بعد تأمین اجتماعی،هم زمان منشأ دو اثر عمده در جامعه است:از یک سوهمچون چتری بزرگ سایۀ خود را بر همۀ نیازمندان میگستراند و جامعه را از فقر وتنگدستی که عامل بسیاری از مفاسد اجتماعی و اخلاقی و سستی در ارکان دین است، نجات میدهد و امکان همزیستی مسالمت آمیز جامعه را در محیطی مملو از اخوت وحسن ظن که زمینه ساز پیشرفت و تعالی جامعه خواهد شد،فراهم میکند؛از سویدیگر با حل مسئلۀ تأمین اجتماعی به وسیلۀ خود مردم به صورت خودجوش،اشکالاتاجرایی را که معمولا قوانین اجتماعی دارند،نخواهد داشت و مهمتر از آن اینکه وقف،بار مالی این امور را از دوش دولت اسلامی بر میدارد(سلیمیفر،1370،ص 148).
همچنین،با توجه به اینکه امکان وقف از سوی گروهی از افراد وجود دارد و باتوجه به مشکلات مالی و اقتصادی اعضای جامعۀ اسلامی،میتوان برای رفع نیازهایاجتماعی و تمهیداتی که دربارۀ پیشگیری از جرم و بزهدیدگی میتوان اندیشید،نسبت به وقفهای جمعی با مشارکت گروهی از خیران اقدام کرد."