خلاصة:
در این مقاله با بررسی شواهد مختلفی از زبانهای فارسی وانگلیسی، نشان داده خواهد شد که حسن تعابیر، به لحاظ کاربردشناختی، دو گونة جدا ازیکدیگرند: حسن تعابیر نوع اول (حسن تعابیر رایج) برای نشان دادن نزاکت اجتماعی وجلوگیری از خدشهدار شدن احساسات افراد جامعه دربارة موضوعات مختلف؛ مانند مسائلجنسی، مرگ، تولد، اعضای بدن، ناتوانیهای جسمی، بیماریهای روانی، هوش و ناسزاهابه کار میروند. از طرف دیگر، کاربران زبان به وسیلة جایگزین کردن عبارات و واژههایحسن تعبیری نوع اول به جای عبارات و واژههای ناخوشایند، سعی در حفظ وجهة اجتماعیخود و مخاطبان دارند. اما نوع دوم حسن تعابیر (حسن تعابیر ناپسند)، ترفندی استبرای پنهان کردن رسواییهای سیاسی و اقتصادی، پوشاندن حقیقت، و فریب و کنترل افکارعمومی به هنگام صحبت دربارة موضوعات و رویدادهای اجتماعی. در واقع، در این نقطهاست که گویندگان و نویسندگان از حسن تعبیر، نه در جهت پرهیز از کاربرد واژههایآزار دهنده، بلکه برای فریب افکار عمومی استفاده میکنند و این همان جایی است کهما را وارد گسترة حسن تعابیر «غیرصادقانه» میکند.
In this paper، by analyzing some data from Persian and English، it is shown thatpragmatically there are two main kinds of euphemisms. The first (common euphemisms) are used to be polite and not to hurt other''s feelings on several subjects like sexual relations، death، birth، body parts، disability، mental illness، intelligence and insults. On the other hand، language users by substituting the first kind of euphemisms for unpleasant words، try to preserve their own and addressee''s social face. But the second، i. e.، ugly euphemisms، are used to hide political and economic scandals، disguise the truth، and guide public thoughts when speaking about social issues and events. It is at this point، when speakers and writers seek not so much to avoid offense as to deceive that we pass into the universe of dishonest euphemisms.
ملخص الجهاز:
حسن تعابیر ناپسند ∗ سجاد موسوی کارشناس ارشد زبانشناسی همگانی ، دانشکدة علوم انسانی ، دانشگاه کردستان، ایران ∗∗ ابراهیم بدخشان استادیار زبانشناسی همگانی ، دانشکدة علوم انسانی ، دانشگاه کردستان، ایران (تاریخ دریافت : ٩٢/٢/١٠، تاریخ تصویب : ٩٢/٦/١٧) چکیده در این مقاله با بررسی شواهد مختلفی از زبانهای فارسی و انگلیسی ، نـشان داده خواهـد شـد کـه حسن تعابیر، به لحاظ کاربردشناختی ، دو گونة جدا از یکدیگرند: حسن تعابیر نوع اول (حـسن تعـابیر رایج ) برای نشان دادن نزاکت اجتماعی و جلوگیری از خدشه دار شدن احساسات افـراد جامعـه دربـارة موضوعات مختلف ؛ مانند مسائل جنسی ، مرگ ، تولد، اعضای بدن، ناتوانی هـای جـسمی ، بیمـاریهـای روانی ، هوش و ناسزاها به کار می روند.
آلن و بریج (١٩٩١، ٢٠٠٦) در کتاب خود به بررسی انواع شیوههای ساخت حـسن 1- Taboo 2- Euphemisms 3- Face ٤- برای مطالعة بیشتر دربارة تعاریف مختلف زبانشناختی و فرازبانشناختی حسن تعبیر، نگـاه کنیـد بـه (کاسـاس گومز، ٢٠٠٩) تعابیر پرداخته انـد.
بحث و بررسی حسن تعابیری که در این مقاله تحت عنوان حسن تعابیر رایج از آنها نام برده خواهد شد، برای رعایت ادب، حفظ خود- انگارة ١ اجتماعی کاربران زبان و لطمه نزدن به احساسات افـراد جامعه به هنگام صحبت دربارة موضوعات مختلفی مانند مسائل جنسی ، مـرگ ، تولـد، اعـضای بدن، ناتوانی های جسمی ، بیماریهای روانی ، هوش و ناسزاها به کار می رونـد.