خلاصة:
تاکنون نویسندگان مسلمان و غیرمسلمان کتب و مقالات زیادی در مورد اوصاف امام علی(ع) و ذکر وقایع دوران حیات او نگاشته اند. از مشهورترین نویسندگان غیرمسلمان می توان به جرج جرداق و جرجی زیدان دو نویسندة مشهور معاصر لبنانی اشاره نمود. آنچه در این پژوهش حائز اهمّیّت است اینکه جرجی زیدان در رمان «عذراء قریش » با دقّت و اهتمام ویژه ای، مسائل و حوادث مختلف را به تصویر کشیده و از آن میان ، چهره ای کاملا منطبق با انتظارات شیعیان از امام علی (ع) را نشان داده است. لذا در این مقاله سعی بر آن شده است تا خصایص و اوصاف امام علی (ع) از ورای حوادث و مضامین رمان به مخاطبان عرضه شده و حتّی الامکان آرای کسانی که در مورد محتوای این رمان انتقاداتی داشته اند مورد نقد قرار گیرد .
ملخص الجهاز:
از جمله انتقاداتی که منتقدان مذکور، در مورد محتوای تاریخی رمان «عذراء قریش» آنها را مطرح ساخته و به صورت جامع آقای الصاوی آنها را در همین اثر خویش گردآوری نموده است مشوّه نمودن چهره بعضی صحابه و متّهم نمودن آنان به کینه توزی و توطئه چینی ، از قبیل زبیر و طلحه و عمروعاص و یا متّهم ساختن عایشه همسر پیامبر اکرم (ص) به خونریزی و جنگ طلبی و متهم ساختن عثمان خلیفه مسلمین به اینکه وی فردی چپاولگر و ضعیف النّفس و بی اراده بود.
طه حسین یا احمد حافظ عوض ؟ مصطفی منفلوطی یا طه وادی ؟ ضمناًَ همین منتقد آثار زیدان یعنی شوقی ابوخلیل که آقای الصاوی از وی به عنوان نویسنده و ناقد بزرگ یاد نموده است کتابی به نام «من ضیّع القرآن» نوشته است وبخشی در این کتاب گنجانده که در آن اسامی امیران حافظ قرآن را ذکر نموده است امّا و در میان این امیران حافظ قرآن ، نام امام علی (ع) به چشم نمی خورد ؟!(ابوخلیل ، 2000 : 166) البته نکتهای نیز که بایستی از آن غافل نماند از آنجا که جرجی زیدان پژوهشگری مسیحی است و نیز اینکه هیچگاه یک محقّق علی رغم ادعای مطلق بی طرفی، به دلیل عدم رشد در درون یک ایدئولوژی نمی تواند ارزشهای مربوط به آن و قوانین منبعث از آن را به صرف مطالعه و تحقیق لمس و درک کند ؛ بنابراین باید گفت که وی آنگاه که به توضیح و تفسیر و معرفی برخی از قوانین ، سنن و ارزشهای اسلامی می پردازد ، تصویری ناقص و گاه ناروا از آنها به دست می دهد که اگر بخواهیم آن را خوش بینانه تفسیر کنیم باید بگوییم جرجی زیدان ، علی رغم طبع پژوهشی ، چون مسلمان نبوده و در درون ارزشهای اسلامی نبالیده است ، نمی تواند درک روشن و درستی از ارزشهای اسلامی داشته باشد .