فلسفه و قطعیت در اسلام مقالة

از طرف دیگر،علم کلام اسلامی و تااندازه‌ای فلسفه اسلامی،از این آزادی اراده سرچشمه گرفته است. قرآن مجید در بعضی از آیات می‌گوید همه چیز توسط خداونداز پیش تعیین شده است و در بعضی آیات دیگر می‌گوید که اعمالانسان مورد محاسبه قرار خواهد گرفت. در این زمان،این سؤال مطرح شد کهنظر اسلام در این باره چیست؟آیا باید آنها را به غیر مسلمان بودنمحکوم کرد؟گروهی از مؤمنان عقیده داشتند که هیچ مسلمانی حقندارد کسی را که به خداوند ایمان دارد و پیامبری حضرت محمد(ص)را می‌پذیرد،محکوم به غیرمسلمانی کند و باید داوری را به خداوندواگذاشت. بعضی دیگر عقیده داشتند که چون همه چیز از پیش توسطخداوند تعیین شده است،هیچ کسی حق ندارد برای کسی تکلیفتعیین کند. گروهدیگری که به نام معتزله مشهورند،با در نظر گرفتن این سؤال که آیاکسی که دستش به خون کسی آلوده و یا گناه کبیره‌ای مرتکب شده،مسلمان است یا نه؟دیدگاه میانه‌ای را انتخاب کردند و گفتند اینافراد،بین مؤمن و کافر قرار دارند. البته،قرآن ستون تمدناسلامی است و مسلمانان با تأثیرپذیری از قرآن و دستورهای پیامبراسلام،به دنبال علم و دانش رفتند و پس از انتقال علوم یونانی بهتمدن اسلامی،نوآوری‌های بسیاری نیز در علوم مختلف به وجودآوردند و بعد آنها را به آروپا منتقل کردند. فلاسفه اسلامی بعضی فلاسفه اسلامی،مثل زکریای رازی،به سبب آثار پزشکی خوددر مورد آبله و سرخجه،در اروپا معروف شدند؛با آنکه او در فلسفهنیز تفکراتی درباره زمان و ماده و غیره داشته است. این دستان مهیج و شگفت‌انگیز،به زبان آلمانی نیز ترجمه شده و از نظر تربیتی،بسیار آموزنده است. اقبال به شدت تحت تأثیر مولوی قرار داشت و آثار اورا براساس فلسفه زندگی تفسیر کرد.