خلاصة:
رسانه های جمعی ، انتقال و هدایت دامنه گسترده ای از نمادها، هنجارها، ارزش ها، عقاید، پیام ها و افکار را در درون جامعه برعهده دارند. این ابزارها توانسته اند متأثر از گسترش نقش و جایگاه رسانه های جمعی ، نقش بسیار مهمی در فرآیند برساخته شدن هویت فرهنگ و قدرت ایفا کنند. مقاله می کوشد با بهره گیری از روش گفتمـان ، نقـش صداوسـیمای جمهـوری اسلامی ایران را در هویت بخشی به افراد جامعه بررسی کند. در همین راستا بعـد از طـرح مباحـث نظـری در بـاب رسـانه ، بـه سیاسـت هـای سـلبی و ایجـابی کـه صداوسیما از طریق آنها به دنبال تثبیت و تـدوام گفتمـان هـویتی اسـت پرداختـه می شود تا مجاری و سازوکارهای بازنمایی قدرت در گفتمـان برتـر و پیامـدهای هویتی آن در برنامه های کودک و نوجوان ، سریال ، فیلم و برنامه هـای خـانوادگی ، آگهی های بازرگانی شناسایی شوند. صداوسیما با بهره گیری از سازوکارهای هویتی ، فرهنگی و اعتقادی به تولیـد و انتشار گفتمان جمهوری اسـلامی ایـران در درون تمـام سـاختارهای اجتمـاعی می پردازد. در این تعبیر، با گذار از نظریه های کلاسیک که قدرت را به عنـوان لایـه زیرین جامعه و عرصه ای مستقل در نظر می گرفت ، آن را در ارتباط با رفتارهـا و فرآیندهای قانونی ، سیاسی ، فرهنگی ، روان شناختی و ایـدئولوژیک مـی بینـد کـه از طریق رسانه ها تولید و منتشر می شود.
ملخص الجهاز:
"پرسش اصـلی هـال در این مقاله این است که تلویزیون تا چه حد می تواند سوژه ها را شکل دهد و سوژه ها تـا چه اندازه قادرند در برابر معناها و ارزش ها و رمزهایی که برنامه های تلویزیون بـه آنهـا القا می کنند، مقاومت ورزند؟ هال عدم انطباق پیـام هـای رسـانه ای رمزگـذاری شـده از سوی تولید کننده و پیام های رمزگشایی شده از سوی مخاطبان را بررسی کرده اسـت و در آن سه موقعیت فرضی برای موقعیت های رمزگشایی احتمالی پیشنهاد می کند: ١- جایگاه مسلط هژمونیک : زمانی که جایگاه اجتماعی بیننده سبب سازگاری هرچه بیشتر او با ایدئولوژی حاکم می شود.
تأثیر رسانه ها در شکل گیری ذهنیت افراد و ایدئولوژیک بودن این رسانه (بیریوکـف ، ١٣٨٠) از یک طرف و هم چنین توجه نظام جمهوری اسلامی ایران بـه مـسأله گـسترش معنویت ، تفکر الهی و ترویج و اشاعه دینداری و در یک کلام تربیت دینی (به ویـژه بـر اساس دین مبین اسلام ) از طرف دیگر، باعث شده است تلویزیون به عنوان ابزاری برای گسترش این هدف مورد استفاده قرار گیرد.
افزایش مخاطبان ماهواره در سال های اخیر از جمله نمونـه هـایی از مقاومت آنان در مقابل مفاهیم و بازنمایی های ارائه شده از سوی صداوسیما و به طور خاص تلویزیون جمهوری اسلامی بوده کـه ریـشه آن بـه امـری بیـرون از صداوسـیما برمی گردد."