خلاصة:
در قرن بیست و یکم آهنگ جهانی شدن تسریع شده و فرصتها و امکانات زیادی برای کشورها، دولتها و ملتها فراهم ساخته است، اما در عین حال نگرانیهای فزایندهای نیز نسبت به حفظ ارزشهای حیاتی، هویت، همبستگی و امنیت ملی برای بهوجود آورده است. این موضوع کشورها را بر آن داشته که به تقویت عناصر و عوامل موثر در زمینه حفظ هویت، همبستگی و امنیت ملی خود بپردازند. در این بین، از جمله عناصر جغرافیای سیاسی که در این زمینه جایگاه برجستهای دارد و توانایی ایجاد وحدت سیاسی را در یک سرزمین فاقد هرگونه وحدت طبیعی و انسانی و همچنین نقش چشمگیری در هویتسازی، همبستگی و امنیت ملی دارد، در دیدگاههای «کارکردگرایی هارتشورن و نمادگرایی جان گاتمن» در جغرافیای سیاسی آمده است. بر این اساس، کشورها سعی میکنند به اشکال مختلفی، مانند احیا و بازآفرینی مجدد بعضی از نقشهای جغرافیای سیاسی از این ویژگیها در تقویت هویت، همبستگی و امنیت ملی خود بهره ببرند . نگرانیها و چالشهای خود را که ناشی از جهانی شدن است کاهش دهند.
ملخص الجهاز:
"جغرافیای سیاسی، دولت، ژئوپولیتیک، امنیت ملی، جهانی شدن، هویت، همبستگی کلیدواژهها: مقدمه امنیت، اصطلاحی است مشعر بر فقدان تهدید بر ارزشهای نادر (علی بابایی، ۱۳۸۳ص ۳۱) مفهوم امنیت در گفتمانهای گوناگون مصادیق متفاوتی دارد و با بروز متغیرهای نو، نیاز به باز تعریف دارد؛ از جمله، تحول در محیط جغرافیای سیاسی ملی، موجب دگرگونی در مفاهیم امنیتی مرتبط با آن نیز میشود.
امروزه «ژئوپلتیک» به بررسی همه انگارهها و درک جغرافیایی که در شکلگیری سیاستهای جهانی مؤثر بودهاند، اطلاق میشود (p۲۳۸, ۲۹۹۸, Agnew) با کاهش اهمیت عناصر محیطی، همانند دسترسی به دریا، وجود مرزهای طبیعی، و کنترل تسهیلات ارتباطی، و اهمیت یافتن فناوری اطلاعات به دلیل فراهم آوردن ارزشها و قدرت غیرمادی، مفهوم ژئوپلیتیک نیز دستخوش تغییر یا به نوعی تکامل شده است.
Agnew, John, Geopolitics, London, Rutledge, 998, p238 جغرافیدانان هر کشور با نگاه امنیت محور، در سه محور (پراکندگی انسانی- وابستگی به دولتهای خارجی- علایق سیاسی و اقتصادی و جمعیتی متفاوت) به مطالعه میپردازند و در تلاش جهت ایجاد یکپارچگی ملی میباشند منظور از «نماد نگاری ملی» توجه به کلیه نمادها و آرمانهای مشترک میان مردم یک کشور است که به آنها وحدت میبخشد در برابر قدرت جهانیسازی «ژئوپلیتیک سرمایه»، که از قرن شانزدهم میلادی شروع شد، دولتها تلاش کردهاند تا از هویت ملیشان که علت وجودی آنها به شمار میرود، پاسداری کنند امروزه «ژئوپلتیک» به بررسی همه انگارهها و درک جغرافیایی که در شکلگیری سیاستهای جهانی مؤثر بودهاند، اطلاق میشود"