بررسی میزان تأثیر پایگاه اجتماعی دهیاران بر عملکرد آنان ؛ (مطالعه موردی: دهستان حسن آباد- اسلام آباد غرب) مقالة

عوامل متعددی در کارآمدی دهیاران مؤثر است، یکی از این عوامل پایگاه اجتماعی آنان است. در این پژوهش پایگاه اجتماعی دهیاران در سه بعد سن، سواد و منزلت اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق به لحاظ هدف توصیفی – تحلیلی است. بنا به ماهیت دادها از آزمون تحلیل واریانس (Anova) استفاده گردید. ابزار جمع­آوری داده­ها پرسشنامه محقق ساخته است که روایی آن توسط تعدادی از متخصصان این حوزه و پایایی گویه­ها نیز با آلفای کرونباخ سنجیده شد. جامعه آماری شامل 11 روستای بالای 50 خانوار با 1537 خانوار است که از طریق فرمول کوکران 267 سرپرست خانوار به عنوان نمونه آماری انتخاب شده­اند. یافته­های تحقیق نشان داد که: بین عملکرد و سن دهیاران تفاوت معنی­داری وجود دارد؛ بدین معنی که دهیاران در گروه­های سنی40 - 30، نسبت به بقیه گروه­های سنی عملکرد بهتری (بیشتری) داشته­اند. همچنین بین عملکرد و سواد دهیاران نیز تفاوت معنی­داری وجود دارد. دهیاران دارای مدرک لیسانس نسبت به بقیه دهیاران با مدرک پایین­تر از لیسانس موفق­تر بوده و عملکرد بیشتری داشته­اند، اما بین عملکرد و منزلت اجتماعی (لایه­های پایین، متوسط و بالا) دهیاران نسبت دو شاخص فوق (سن و سواد)، تفاوت معنی­داری کمتر مشاهده شده است، با وجود آن دهیارانی که به لحاظ منزلت اجتماعی در لایه­های متوسط جامعه قرار دارند؛ در قیاس با دیگر لایه­ها عملکرد بهتر (بیشتر) داشته­اند.

"در سال های میانی دهه ١٣٣٠، با تصویب قانون مربوط به بنگاه عمرانی کشور است ، در این قانون ترکیب انجمن ده و در واقع انجمن عمران ده مشتمل بر گروه پنج نفری شامل نماینده مالک ، نماینده زارع ، کدخدا، و دو تن از معتمدان محلی – بر اساس اعتماد میان اهالی ده و نمایندگان مالک و زارع ، پیش بینی شده بود، لیکن به نظر میرسد کارشناسان آن دوره با عنایت به برنامه ها و اهداف آن ، همچنین عدم موفقیت در رسیدن به اهداف بویژه بافت اجتماعی و فرهنگی جامعه روستایی، مشارکت اقشار از مالک ، مباشر، کدخدا، ریش سفیدان و مردم را بر مدیریت واحد (کد خدا) ترجیح داده بودند، که گامی به سوی خرد جمعی و شورایی بود. اما نتایج تحلیل واریانس نشان میدهد، میانگین محاسبه شده تمامی لایه ها (قشر) از میانگین مطلوب (٣)، کمتر است ، یعنی نباید در عملکرد دهیاران بر اساس قشربندی تفاوت معنیداری وجود داشته باشد لیکن با تعمق در میانگین محاسبه شده و مقایسه آنها با میانگین مطلوب مشاهده میشود ارقام خیلی به نزدیک هستند، به ویژه قشر متوسط (٢,٩٥) که به نسبت دیگر لایه ها، به میانگین مطلوب (٣)، نزدیک تر است ، از این رو میتوان نتیجه گرفت ، دهیارانی که در لایه های اجتماعی متوسط قرار دارند، در قیاس با دیگر لایه های اجتماعی از عملکرد بهتری (بیشتری) برخوردار هستند."