خلاصة:
روضۀ خلد مجد خوافی نمونۀ خوبی از متونی است که از آیات قرآن بهره برده و ژرفای این تأثیرپذیری لفظی و معنوی در متن آن کاملا نمایان است. هدف اصلی در این پژوهش، نشان دادن انواع روابط بینامتنی این کتاب با قرآن کریم و کاربردهای مختلف آیات قرآن در این اثر است. برای رسیدن به این هدف، کتاب روضۀ خلد براساس نظریۀ بینامتنیت ژرار ژنت تحلیل و بررسی شد و این نتایج حاصل شد که در این اثر، طیفهای گوناگونی از گفتمانهای قرآنی بازنگاری شدهاست که مناسباتی بینامتنی را تأیید میکند؛ بر این اساس، در کتاب مزبور، بهرهگیری از نقلقولهای قرآنی سبب شدهاست که متن این نوشته، از کاربردهای استشهاد و استناد و تحذیر و تحریض برخوردار شود. کاربردهای حضور آیات قرآن، بدون ذکر منبع در روضۀ خلد عبارتاند از: تداومبخشی به گفتوگوهای روایات، ایجاد تشبیه و تقویت موسیقی. علاوه بر این، کنایات و اشارات و تلمیحات از مهمترین شکلهای بینامتنیت ضمنی است که در کتاب روضۀ خلد به وفور دیده میشود؛ زیرا بخشی از فهم زبان مجازی و استعاری این اثر، وابسته به دریافت آیاتی از قرآن کریم است که متن کتاب روضۀ خلد با آن ارتباط دارد.
Majd Khafi's Rowzat al-Khald is a suitable instance of the texts have benefited Qur'anic verses and the depth of this literal and spiritual influence is quite apparent in them. The main purpose of present essay is to explore the variety of intertextual relations between the above mentioned book and Holy Qur'an as well as different implications of Qur'anic verses. To achieve this، Rowzat al-Khald was analyzed in terms of Gerard Genette’s theory of intertextuality. The results show that different ranges of Qur'anic discourses have been reflected in this work، what confirms intertextual relations. Accordingly، Quranic quotations usage has caused the book being interested by allusion، citation، premonitory and exhortative functions. The functions of integrating Qur'an، without citing the references in Rowzat al-Khald، include: the continuity of dialogues narration as well as creating similes and rhythm enhancement. Further، ironies، brevities and allusions are some of the most important forms of implied intertextuality are being frequently seen in Rowzat al-Khald. So understanding the figurative، virtual language of this work is partly dependent on the perception of Qur'anic verses used in it.dnya.
ملخص الجهاز:
برای رسیدن بـه ایـن هدف ، کتاب روضۀ خلد براساس نظریۀ بینامتنیت ژرار ژنت تحلیل و بررسی شد و این نتایج حاصـل شـد که در این اثر، طیف های گوناگونی از گفتمان های قرآنی بازنگاری شده اسـت کـه مناسـباتی بینـامتنی را تأیید میکند؛ بر این اساس ، در کتاب مزبور، بهره گیری از نقل قول های قرآنی سبب شده است که متن این نوشته ، از کاربردهای استشهاد و استناد و تحذیر و تحریض برخوردار شود.
علاوه بر این ، کنایات و اشارات و تلمیحات از مهم ترین شکل های بینامتنیت ضمنی است که در کتاب روضۀ خلد به وفور دیده میشود؛ زیرا بخشی از فهم زبان مجازی و استعاری ایـن اثـر، وابسـته بـه دریافت آیاتی از قرآن کریم است که متن کتاب روضۀ خلد با آن ارتباط دارد.
ازآنجاکه کتاب روضۀ خلد، نثری ادبی ـ داسـتانی دارد، برخـی از آیات در بطن سخن به گونه ای جاسازی شده است که به شکل جمله ای اضـافی و خـارج از داستان و مکالمۀ اشخاص جلوه نکند؛ ازجمله بخشی از آیـۀ نـوزده سـورٔە شـوری کـه در امتداد کلام راوی آمده و در بافت کلام حضور دارد: رزق تـــو خداونـــد جهـــان کـــرد خوش باش که «اللـه لطیـف بعبـاده » 2 (مجد خوافی، ١٣٨٩: ١٤٩) در این مورد صاحب نظران بلاغت و نقد ادبی ، اقتباس بدون ذکر مرجع از قرآن کریم را مبارک و مقبول هم دانسته اند (مطلوب ، ١٤٠٣ ق ، ٢٧٢/١)؛ زیرا سرقت از کتاب های آسمانی و شاهکارهای ادبی در هر فرهنگ و تمدنی ، منتفی و اساسا بـی معناسـت چـون ایـن آثـار، شناخته شده تر از آن است که کسی فکر سرقت از آن را در مخیلۀ خود راه دهد (عبـاس زاده ، ١٣٨٩: ٣)؛ از دیگر سو، این جدا نکردن آیات قرآن کریم از بافت کلام ، کاربردهایی دارد که عبارت اند از: ٣ـ٢ـ٢ـ١.