خلاصة:
مقاله‌ی حاضر حافظه‌ی جمعی ایرانیان را با توجه به چهار کادر اجتماعی حافظه (قومیت، نسل، مذهب و تحصیلات) مورد بررسی کمی قرار می‌دهد. در مبحث «کادر اجتماعی حافظه‌ی جمعی» از نظریات هالبواکس، هابزباوم و رنجر و در بحث «نسل» و «تحصیلات» به ترتیب از رویکردهای مانهایم، شومن و اسکات استفاده شد. با توجه به ماهیت بین قومی این پژوهش، تعداد 384 نمونه از سه مرکز استان رشت (گیلان)، تبریز (آذربایجان شرقی) و سنندج (کردستان) به‌شیوه‌ای سهمیه‌ای-اتفاقی انتخاب شد. نتایج نشان می‌دهد قومیت به‌عنوان یک کادر اجتماعی تاثیر چندانی در شکل‌دهی به حافظه‌ی جمعی ایرانیان نداشته و حافظه‌ی جمعی در بین ایرانیان بیش از آن‌که قومی باشد ملی است. در مقابل، کادرهای اجتماعی مذهب، تحصیلات و به‌ویژه نسل از توان تبیینی بالایی برای توضیح تفاوت‌ها در حافظه‌ی جمعی ایرانیان برخوردارند.
The pressent paper investigates Iranian collective memory quantitatively and considers four social cadres of collective memory, namely ethnicity, generation, religion and education.
Halbwach’s, Hobsbawm’s, and Ranger’s theories of social cadres of memory, Mannheim’s theory of generation and Schuman’s and Scott’s theory of education were used. Having considered the cross-ethnic character in this study, 384 samples from three capitals of provinces, Rasht (Gilan), Tabriz (East Azerbaijan) and Sanandaj (Kurdistan), were chosen by quota-hazard sampling. Results show that ethnicity as one of the social cadres is not so effective and collective memory among Iranians is more of national rather than ethnic issue. On the other hand, social cadres of religion, education and, specially, generation is highly capable of explaining the differences in Iranian collective memory.
Collective Memory, Social cadres of collective memory, ethnicity, Generation, Education
ملخص الجهاز:
جدول شماره ی ٢: تقاطع «یادآوری مهم ترین واقعه ی صد سال اخیر» و «قومیت » اولویت سوم اولویت دوم اولویت اول فروانی وقایع مل آذری کرد گیلک آذری کرد گیلک آذری کرد گیلک و درصد ی 24 10,9 4 11,4 7 5,6 48 21,7 2 5,7 28 22,4 85 38/5 8 22/9 60 48 فراوانی درصد انقلاب اسلامی 14 6,3 6 17,1 9 7,2 22 10 5 14,3 10 8 24 10/9 3 8/6 16 12/8 فراوانی درصد انتخابات سال ١٣٨٨ 13 5,9 3 8,6 10 8 15 6,8 4 11,4 12 9,6 12 5/4 3 8/6 19 15/2 فراوانی درصد ملی شدن صنعت نفت 17 7,7 3 8,6 7 5,6 42 19 4 11,4 21 16,8 13 5/9 1 2/9 7 5/6 فراوانی درصد جنگ ایران و عراق 4 1,8 1 2,9 2 1,6 15 6,8 0 0 10 8 12 5/4 0 0 8 6/4 فراوانی درصد کودتای ٢٨ مرداد 3 1,4 1 2,9 1 0,8 5 2,3 3 8,6 5 4 8 3/6 7 20 4 3/2 فراوانی درصد هدف مندی یارانه ها 8 3,6 0 0 0 0 2 0,9 0 0 0 0 13 5/9 0 0 0 0 فراوانی درصد غائله ی آذربایجان 6 2,7 3 8,6 3 2,4 9 4,1 4 11,4 13 10,4 7 3,2 4 11,4 1 0,8 فراوانی درصد دست یابی ایران به انرژی هسته ای 34 15,4 3 8,5 15 12 45 20,3 10 28,6 13 10,4 47 21,2 9 25,6 10 8 فراوانی درصد وقایع پراکنده با فراوانی اندک 98 44,3 11 31,4 71 56,8 18 8,1 3 8,6 13 10,4 0 0 0 0 0 0 فراوانی درصد نمیدانم 221 100 35 100 125 100 221 100 35 100 125 100 221 100 35 100 125 100 فراوانی درصد کل بررسی مقایسه ای حافظه ی جمعی سه قومیت آذری، گیلک و کرد نشان گر تفاوت های جالب توجهی است .
(
, 
, 
)
