خلاصة:
با کاهش نرخ رشد و پیرشدن جمعیت کشورها، جمعیت جوامع به یکی از موضوعات چالش برانگیـز تبـدیل شـده است . این موضوع بسیاری از متفکران را به سمت درک عوامـل مـوثر بـر کـاهش بـاروری سـوق داده اسـت . فهـم چگونگی کاهش باروری مستلزم درک تغییرات خانواده و جایگاه زنان بر اثـر تغییـرات جهـانی اسـت ، زیـرا زنـان ، به عنوان یکی از ارکان مهم خانواده و باروری ، تغییرات بسیاری را در موقعیت خود تجربه کرده اند. این تغییرات بـر نگرش زنان و مردان به فرزند نیز بی تاثیر نبوده اند. در این مقاله ، سعی شده تفاوت های نگرش بـه فرزنـد در میـان ٤٠٠ زوج ١٥ـ٤٩ سالة تهرانی با استفاده از پرسش نامه بررسی شود. یافته های نهایی پژوهش نشان مـی دهـد کـه تفاوت معناداری میان زوجین در زمینة ارزش های مثبت و منفی فرزند و ارزش های خانوادة کوچک و بزرگ وجود ندارد. این موضوع موید آن است که زوجین در زمینة نگرش به فرزند به همگرایی رسیده اند. علاوه بر این ، درآمد و تحصیلات نیز با ارزش های مثبت رابطة معناداری دارند. در میان متغیرهای تحقیق ، سن نیز با ارزش های کوچـک خانواده رابطة معناداری دارد. نتیجه گیری کلی نیز بر پذیرش هنجارهای لیبرال در زمینة فرزندآوری تاکید دارد.
ملخص الجهاز:
در استان های توسعه یافته تر، این کاهش ها چشمگیرتر بوده است ؛ به طوری که طبق تحقیقات انجام شده ، میزان باروری کـل بـرای زنان شهر تهران به ١/٤ فرزند برای هر مادر در سـال ١٣٨٩ رسـیده اسـت [٨، ص٩٦].
در ایـن بین ، ما نیز با توجه به تغییرات گستردة ارزش ها و نگرش ها در جوامع کنونی و تحولات اساسـی در موقعیت زنان به دنبال بررسی این موضوع هستیم که آیـا بـین مـردان و زنـان (زوجـین ) در زمینة نگرش به فرزند تفاوتی وجود دارد؟ آیا در جامعة کنونی هنجارهای سنتی در زمینة فرزند به سمت تغییر به هنجارهای لیبرال پـیش مـی رونـد؟ در جامعـة کنـونی ، متغیرهـای زمینـه ای همچون تحصیلات ، سن ، درآمد با نگرش به فرزند رابطة معناداری دارند؟ مبانی و چارچوب نظری نظریه های استفاده شده در این تحقیق جهت بررسی نگرش به فرزندآوری نظریة ارزش فرزنـدان ، نظریة تساوی حقوق جنسیتی و نظریة بهبود وضعیت و عوامل اجتماعی و اقتصادی است کـه در ادامه هریک را به اختصار توضیح می دهیم .
پیشینة تجربی مشفق و همکاران (١٣٩١) در بررسی رابطة بین ارزش فرزندان با میزان باروری بین زنـان شـهر تهران به این نتیجه رسیده اند که ارزش فرزندان برحسب گروه های مختلف شغلی بانوان تهرانـی یکسان است .
تحقیق شفیعی فر (١٣٩١) به منظور بررسی نگرش دختران مجرد متولد سال های ١٣٥٨ـ١٣٦٤ نسبت به فرزندآوری بیانگر آن است که در جامعة مطالعه شده ، دختـران و مادرانشـان بـه طـور متفـاوت فرزنـد را ارزش گـذاری می کنند.