دگرگونی های دستوری فارسی معاصر در آینه ی مطبوعات ورزشی مقالة

زبان به عنوان نهادی اجتماعی که مهم ترین نقش آن ایجاد ارتباط است،به منظور برآوردن نیازهای ارتباطی سخن گویان خود متحول می شود. با توجه به ویژگی های خاص مطبوعات ورزشی، نوآوری های زبانی بیشتری در این نوع مطبوعات رخ می دهد. در این تحقیق سعی شده است،ضمن جمع آوری و دسته بندی نوآوری های دستوری در متون مطبوعات ورزشی فارسی معاصر (فارسی نوشتاری گونه مطبوعاتی)، این نوآوری ها،در چارچوب اصول مربوط به دگرگونی دستوری،مورد بررسی و تحلیل قرارگیرند. این مطالعه، تحقیقی داده بنیاد است که در آن متون مورد نظر بررسی و جمله هایی که حاوی نوعی دگرگونی دستوری بوده اند، استخراج شده اند. ساخت هایی به عنوان نمونه تغییر گردآوری شده اند، که در جامعه آماری به صورت متعدد ظاهر شده اند، و ساخت هایی، که بسامد معدودی داشته اند، نادیده گرفته شده اند. یافته های این تحقیق نشان می دهدکه مطبوعات ورزشی، به علت اینکه کمتر در قید زبان معیارند،دگرگونی های دستوری را آسان تر درخود بازتاب می دهند و این گونه تغییر زبان به طور وسیعی در این نوع مطبوعات روی می دهد.مهم ترین نتیجه این پژوهش این است که دگرگونی های موجود در مطبوعات ورزشی فارسی معاصر را نمی توان صرفا محصول عدم پایبندی نویسندگان به قواعد دستوری زبان و عدول از هنجارهای زبان دانست، بلکه این نوآوری ها نشان از تغییراتی دارد که در دستور زبان در حال رخ دادن است، اما با توجه به ویژگی های خاص زبان مطبوعات،در این گونه متون مجال ظهور بیشتری پیدا می کنند.

Communication is the main function of the human language as a social institution. It is constantly changed in order to meet the communication needs of the speakers. Due to the specific characteristics of sport media، innovations occur mainly in this type of text. In this study، we tried to investigate the innovations in contemporary Persian sports media. These innovations are studied and analyzed in the framework of the Functional Grammar. The findings of this research show that in the contemporary sports media many sorts of grammatical changes have taken place. Valency reduction، changes in word order، aspectual innovations، analogical constructions، creating new derivations and slang word formations are the most common innovations in this genre. These innovations should not be regarded as mere mistakes، but they show the process of grammatical changes that are in progress in the language.

دگرگونی های دستوری فارسی معاصر در آینۀ مطبوعات ورزشی والی رضایی ١ دانشگاه اصفهان فهیمه جمالی ٢ کارشناس ارشد زبانشناسی همگانی ، دانشگاه اصفهان 1 چکیده زبان به عنوان نهادی اجتماعی که مهم ترین نقش آن ایجاد ارتباط است ،به منظور برآوردن نیازهای ارتباطی سخن گویان خود متحول می شود. مهم ترین نتیجۀ این پژوهش این است که دگرگونی های موجود در مطبوعات ورزشی فارسی معاصر را نمی توان صرفا محصول عدم پایبندی نویسندگان به قواعد دستوری زبان و عدول از هنجارهای زبان دانست ، بلکه این 1. در این جستار با بررسی متون مطبوعات ورزشی سال های اخیر، انواع مختلف نوآوری های دستوری ، شامل فرایندهای مجهول سازی ، ساخت میانه یا ناگذرا و حذف مفعول ، که به تغییر ظرفیت مربوط می شوند، مورد بررسی قرار می گیرند. در مطبوعات ورزشی فارسی معاصر نوآوری های دستوری ، همچون مجهول سازی ، ساخت میانه (ناگذرا)و حذف مفعول مشاهده می شود، که ظرفیت فعل در آنها کاهش یافته است . به اعتقاد صادقی (١٣٧٢: ١٣)، علاوه بر قیودی که با استفاده از پسوند«-ا»ساخته می شوند و نیز کلمات تنوین داری که به صورت قالبی از عربی وارد فارسی شده اند، در زبان معاصر غیرمعیار، تنوین با پایه های فارسی نیز ترکیب می شود مانند جانا، زبانا، نژادا، ناچارا، دوما، سوما و گاها و ما کلمات بسیاری با پایۀ فارسی را به همراه این پسوند در مطبوعات ورزشی می بینیم . گذشته از این ، در زبان فارسی ترکیباتی نیز از طریق قیاس با این ترکیب های دارای «ال »ساخته شده است که نمونه های آن در مطبوعات ورزشی دیده می شود.