خلاصة:
یکی از انواع قصههای کرامت، قصههای مربوط به مرگ است. مرگ اولیا نیز مانند سایر بخشهای زندگی آنها، در هالهای از امور خارقالعاده قرار دارد. از آنجا که تاکنون کوشش جدّی در زمینة طبقهبندی این قصّهها انجام نشده است، در این تحقیق طرحی نسبتا جامع و دقیق برای این منظور ارائه میشود. در تحقیق حاضر بیش از بیست و هشت گونه از مرگهای خارقالعاده طبقهبندی شده است. برای هرگونه از قصهها اطلاعاتی جامع در مورد پیرنگ، صاحبان کرامت و صاحبان واقعه، ترکیبها، نکتهها و منابع آنها، بطور منظم و مرتب ارائه میشود و به این ترتیب حجمی عظیم از اطلاعات بآسانی در دسترس قرار میگیرد. برای طبقهبندی قصهها از روش
آرنه ـ تامپسون استفاده شده و دادههای تحقیق، از سیزده متن منثور عرفانی، تا پایان قرن ششم، فراهم آمده است.
Out of the wide variety of Mystic Tales, ones associated with death is the main concern in this article.
Death of saints like the other parts of their lives is in a veil of mystery. Since to date, no serious attempt is made to classify such stories, hence in this article a precise and comprehensive method is suggested which classifies more than twenty eight kinds of such “incredible deaths”. For each story, full information about plot, content, saints, mystic figures, Performers of Miraculous Acts, moral points and the corresponding sources of tales is neatly presented thereby a large volume of information becomes readily available. For this purpose the method of Arneh-Thompson has been used. The research data is drawn upon thirteen prose mystic manuscripts covering the anecdotes till the end of the sixth century.
ملخص الجهاز:
٤- داستان زنی که عبدالله مبارک را بـا طـی الارض بـه مکـه مـی بـرد و پسـر او 24 می میرد، با تفصیل تمام و به شکلی خیالانگیز در کشف ٢٣ و با اختصـار در تـذکره نیـز آمده است و چندین کرامت دیگر نیز در خود دارد.
اشارههایی دیگر در این مورد: الف ) در هزار حکایت صوفیان ٢٥ و پند پیـران ، 26 داستانی هست که غالب بن مایه های آن مانند داستان ابوالحسین عبـادانی و درویـش در کشتی است .
نکته ها: در بیش تر این داستانها ولی به شرایط جوی و طبیعی در هنگـام مـرگ خود اشاره کرده است ، ولی در داستانهای ابوسعید ابوالخیر که بیش ترین روایت های این گونه به او اختصاص دارد، می بینیم که شیخ ، حوادثی را که بعد از مرگ او برای عرفـان و تصوف رخ می دهد، پیش بینی می کند.
اشارههایی دیگر در این مورد: الف ) داستان بیهوش شدن پسر فضیل عیاض با شنیدن آیه ای از قرآن در این منابع نیز آمده است : هزار حکایت صـوفیان، حلیـۀ الاولیـا، زاد المسیر، تاریخ بغداد، و تهذیب الاسرار.
اشارههایی دیگر در این مورد: الف ) داسـتان خیـر نسـاج در طبقـات سـلمی ، البیاض و السواد، هزار حکایت صوفیان، روضۀ الفریقین ، حلیۀ الاولیـاء و رسـائل خواجـه عبدالله انصاری، نیز آمده است .
اشارههایی در این مورد: الف ) داستان پیدا آمدن نوشته بر روی گـور ذوالنـون مصری در پند پیران ٨٥ و نفحات الانس ٨٦ نیز آمده است .